Streep door nieuwe transgenderwet: slag in het gezicht

donderdag 4 april 2024

CW: transhaat

Een bescheiden, maar tegelijk belangrijke verbetering voor transgender personen. Die zat er aan te komen, zo leek het, via wetgeving. Maar die gaat nu dankzij de opstelling van NSC, de partij van Pieter Omtzigt, waarschijnlijk niet door, niet op korte termijn. Dat is een slag in het gezicht van transgender mensen en van iedereen die snapt dat zelfbeschikking over eigen lichaam, persoon en hoe je in het leven staat, wezenlijk is. Wat Omtzigts bende hier doet, is niet alleen een eenvoudige hervorming ten gunste van transgender personen blokkeren. In zijn motivatie geeft hij ook weer voedsel aan regelrechte transhaat.

Hoe zit het? Er ligt een wetsontwerp dat het een stuk eenvoudiger zou maken om de geslachtsaanduiding op je identiteitsbewijs te veranderen, van man naar vrouw of van vrouw naar man. De optie om geen van de twee, en daarom een X, in je paspoort te krijgen waas al eerder niet doorgezet, ‘om vertraging van de nieuwe Transgenderwet te voorkomen’. Dat zou dan via een apart stukje wetgeving geregeld mogen worden.(1) Transgenderwet, zo staat het wetsvoorstel dus bekend.

Tot nu toe moet je om een M in plaats van een V in je paspoort te krijgen, of een M in plaats van een V, een malle procedure door. Wat je nodig hebt is een ‘verklaring van een arts of psycholoog die moet inschatten of de wens “duurzaam” is.’ Je zou willen dat rond andere thema’s zoveel aandacht voor duurzaamheid was, maar dit terzijde. Iemand anders, niet jij zelf, bepaalt dus of jij als vrouw of als man het leven door wilt. Daar komt de huidige regeling nog steeds op neer.

Terecht maken trans personen – en sowieso mensen die iets snappen van gelijkwaardigheid en zelfbeschikking – bezwaar tegen die belachelijke bepaling. Psychologen en dergelijke aan wie zo’n verklaring wordt gevraagd, geven die trouwens standaard, zo begrijp ik. Zelfs zij vinden de verplichting nogal onzin. Het is dus puur een bureaucratisch obstakel waar niemand echt op zit te wachten. Nou ja, op mensen die transgender personen willen dwarsbomen na, wellicht.

In de Transgenderwet wordt dit dan ook vereenvoudigd: de ‘deskundigenverklaring’ – dat tekstje van die psycholoog of arts dus – wordt bij het doorvoeren van die wet afgeschaft. Mooi toch? Aan een stuk absurde bevoogding zou met heel eenvoudige maatregel een einde gemaakt worden. Al is het natuurlijk ergens sowieso bespottelijk om de vrijheid en zelfbeschikking qua gender, seksualiteit en je lichaam, in wetten te moeten vangen. Alsof de staat over zoiets gaat. Alsof paspoorten sowieso legitieme dingen zijn. Maar ja, wie er in de huidige maatschappij geen heeft, is ook niet bepaald beter af… Ook dat echter maar even terzijde nu.

Het gaat dus niet door. Al veel langer voeren transhaters, soms vermomd als feministen, vaak regelrechte fascisten, campagne degen de wet. Helaas met nogal wat succes. Nadat al meer partijen die eerst voor leken te gaan stemmen, opvallend begonnen te aarzelen, heeft de club van Pieter Omtzigt, de held van de betrouwbare overheid en de bestaanszekerheid als beleidspunt, de toekomst van transgender personen nog weer wat onzekerder gemaakt. Op 3 april werd bekend dat zijn NSC de wet niet gaat steunen. Behandeling van het wetsvoorstel was sowieso al vooruitgeschoven door het wetsvoorstel ‘controversieel’ te verklaren zodat behandeling tijdens de formatie stil lag. En nu dus dit. Nogmaals, een trap in het gezicht is het.

En dan de motivering! NSC-Kamerlid Nicolien van Vroonhoven schermt, in klassieke terf-stijl, met het schijnargument van de veiligheid. Natuurlijk, geslachtsverandering is best, wat haar betreft. ‘Maar het moet ook niet te makkelijk zijn. Er zijn echt risico’s voor de veiligheid van vrouwen. Zo zie je in Engeland bijvoorbeeld dat mannen zo ineens toegang krijgen tot vrouwengevangenissen. Zoiets moeten we niet willen.’(2) Die bespottelijke riedel. Alsof mannen, voordat ze iets doen waardoor ze eventueel in de cel belanden, eerst even snel naar de burgerlijke stand rennen om van de M een V te maken op hun paspoort.

Met dit soort pseudo-argumenten leiden transhaters af van de kern: ze willen niet dat trans personen zelf bepalen hoe ze willen leven. Ze zeggen dat ‘deskundigen’ beter weten wie jij bent dan jij zelf. Zo willen de legitimiteit van trans personen in het door die trans personen gevonden gender, ontkennen. Ze willen dat zelfs een administratieve overgang van het ene gender naar een ander, zo moeilijk mogelijk blijft. En ze komen dus met de meest gezochte argumenten om dat de schijn van redelijkheid mee te geven.(3)

Het blokkeren van dit wetsvoorstel staat niet op zichzelf. Bij herhaling zijn er berichten waaruit blijkt hoe onvast en onzeker het beetje rechten en vrijheid van trans personen is. Zangeres Anouk die de publiciteit zoekt met een provocerende tweet waarmee ze fysieke transitie van man naar vrouw belachelijk maakt: een man blijft immers altijd een man, een vrouw altijd een vrouw, dat is de biologie. Op die toer. (4) Twee vrouwen die niet in het zelfde team darts willen spelen als een derde vrouw, omdat zij een transvrouw is. ‘Het moment dat je je schaamt om voor het Nederlandse team uit te komen, omdat een biologische man meespeelt in het vrouwenteam’, zo motiveert een van die transhatelijke vrouwen haar besluit om dat te verlaten, net als de ander van de twee.(5)

Gelukkig is er wel ophef over dit soort dingen, het spreek niet allemaal vanzelf. Maar intussen is het dus best gangbaar om openlijk transhaat te ventileren. En in zo’n politiek klimaat laten politici trans personen, hun rechten en vrijheden des makkelijker vallen. Er zijn wel felle protesten op gang gekomen om een stuk minder dan dit. Felle protesten zijn ook nu zeer zeker nodig.

Gelukkig is er de laatste jaren steeds sterker een bevrijdingsbeweging van trans personen opgekomen. Inzet is onder meer de verbetering van de transzorg, de verlening van gezondheidszorg aan mensen die aangeven in transitie te willen van het hun bij geboorte toegewezen gender naar het gender dat ze, naar eigen doorslaggevend inzicht, werkelijk zijn. Enorme wachtlijsten, cis personen als hulpverleners, mensen die hun maatstaven opleggen aan trans personen die van hun adviezen en besluiten afhankelijk zijn om verder te komen, het is een dramatische ellende. ‘Transzorg Nu!’ is dan ook het motto van intussen al heel wat demonstraties/manifestaties. Indrukwekkende bijeenkomsten! En ook hier is een eis dat je niet eerst een soort examen moet hoeven doen om te bewijzen of je wel ‘echt’ trans bent.

Waar zogeheten terfs zich intussen vertonen – T.E.R.F. staat voor Trans Exclusionary Radical Feminists, het zijn mensen die vermomd als feminist voor de uitsluiting en onderdrukking en soms regelrecht liquidatievan transgender personen pleiten – daar vertonen zich gelukkig ook trans- en queer activisten en solidaire antifascisten om de terfs te laten weten hoe er over ze wordt gedacht, en hoeveel ruimte ze wordt gegund in het publieke debat, namelijk geen.

Dit soort acties zijn nodig! En in dit soort acties horen transgender personen er niet alleen voor te staan. Dit soort acties verdienen steun en support en deelname, van iedereen die zelfbepaling en gelijkwaardigheid belangrijk genoeg vindt om voor te vechten. Transzorg Nu! Terfs van de straat en in de gracht! En dat omvat ook de politici die de agenda van die akelige terfs helpen uit te voeren.

Noten:

(1) Esmeé Koeleman, Roxane Soudagar, ‘Hoe de nieuwe transgender wet er (waarschijnlijk) toch niet kwam, OneWorld, 27 juni 2023, https://www.oneworld.nl/identiteit/reconstructie-hoe-de-nieuwe-transgenderwet-er-waarschijnlijk-toch-niet-kwam/

(2) Tobias den Hartog, Wouter Peer, ‘NSC trekt stekker uit wijziging transgenderwet: geslacht veranderen in paspoort “Moet niet te makkelijk zijn”’, AD, 3 april 2024, https://www.ad.nl/politiek/nsc-trekt-stekker-uit-wijziging-transgenderwet-geslacht-veranderen-in-paspoort-moet-niet-te-makkelijk-zijn~a087d59f/

(3) Voor sommige van die kul-argumenten, kritisch doorgelicht, zie Marijke Naezer, Renee Römkens, Toine Lagro-Jansen, Iva Bicanic, ‘Angst voor vernieuwde transgenderwet is ongtegrobnd’, Sociale Vraagstukken, 30 mei 2023, https://www.socialevraagstukken.nl/angst-voor-vernieuwde-transgenderwet-is-ongegrond/

(4) ‘Anouk krijgt forse kritiek om “transfoob” bericht met foto van menstruatiebloed’, Nu.nl, 9 februari 2024, https://www.nu.nl/achterklap/6300954/anouk-krijgt-forse-kritiek-om-transfoob-bericht-met-foto-van-menstruatiebloed.html

(5) ‘Dartsbond betreurt vertrek Oranjeduo om trans vrouw: “Ze voldoet aan alle eisen”’, Nu.nl, 25 maart 2024, https://www.nu.nl/sport-overig/6306522/dartsbond-betreurt-vertrek-oranjeduo-om-trans-vrouw-ze-voldoet-aan-alle-eisen.html

Peter Storm