Corona als kerstbonus, Zieke Feestdagen in aantocht

dinsdag 13 december 2022

Ach, dat is aardig toch? Een heuse kerstbonus ons toegekend door COVID-19! Een beginnende nieuwe corona-golf in Nederland minder dan twee weken voor de kerstdagen! Ons aangeboden door Ernst Kuipers, minister van Ongezondheid en Oversterfte. Een golfje, tot nu toe, maar hoe lang nog? Beter nog: Nederland voegt zich daarmee weer in de vaart der volkeren, nu van Groot-Brittannië tot in China COVID ruim baan krijgt en neemt ook. Op weg naar Zieke Feestdagen op wereldschaal!

Het RIVM maakt weinig ophef, het ministerie van Kuipers evenmin, maar de cijfers zijn helder. Uit de Weekcijfers coronavirus SARS CoV-2, gepubliceerd op 6 december 2022,(1) een week geleden dus: een stijging met 5,3 procent van het aantal mensen met corona-achtige klachten . De GGD meldde 5 procent meer mensen die positief testten op het virus. Minder IC-opnames, maar wel flink meer mensen in verpleeghuizen die positief getest werden, en iets meer mensen die met het virus in het ziekenhuis terechtkwamen. In het rioolwater steeg de hoeveelheid aangetroffen virus met een paar procent.

De cijfers van vandaag, 13 december 2022,(2) gaan dezelfde kant op. 5,6 procent meer mensen met corona-achtige verschijnselen, een stijging van 7 procent positieve testen bij de GGD’s, een stijging van maar liefst 51 procent van mensen in verpleeghuizen die het corona-virus blijken te hebben. Ook de rioolwaarden stijgen. In beide weken lag het reproductiegetal gemiddeld iets onder de 1, wat op afname van de verspreiding duidt. Maar de schatting van dat getal loopt altijd twee weken achter.

De cijfers lopen dus weer op, niet heel snel maar wel duidelijk. En we weten – of zouden sinds maart 2020 horen te weten – dat na weken van langzame stijging vrij opeens de versnelling kan worden ingezet. Iets met exponentiële groei en zo. En had hebben we volle ziekenhuizen – vol met zieke mensen, niet met personeel, want dat is gevlucht of zit thuis met Long COVID of burn-out. En, heel vreemd, dan gaat ook met vrijwel mathematische zekerheid de oversterfte weer omhoog, onbegrijpelijk want van de Omicron-variant worden we toch maar amper ziek, zo is ons toch verzekerd? Ja, de meeste mensen wel – in eerste instantie van een flink deel van hen krijgt later die hardnekkige symptomen die we inmiddels als Long COVID kennen. En bij grote aantallen betekenen ook lage percentages veel ellende. Een half procent dat ernstig ziek wordt leidt dan ook tot flink wat ziekenzalen, IC-bedden en overlijdens.

Om zich heen grijpende Corona-verspreiding dus, wederom, en niet alleen in Nederland. In Groot-Brittannie is het aantal mensen met Corona momenteel weer boven de 1 miljoen geklommen, en datw as sinds half oktovber niet mee4r gebeurd. Ook het aantal ziekenhuisopnames wegens COVID zit weer in de lift, met een stijging van 8 procent, zo berichtte Sky News gisteren, 12 december 2022 dus.(3)

In China intussen…

En dan hebben we de bijzondere en in toenemende mate griezelige situatie in China! Daar heeft de staat met steeds herhaalde, stringente en bruut gehandhaafde lockdowns de eerste grote uitbtraak in 2020 teruggeduwd, en kleinere nieuwe uitbraken zo klein mogelijk gehouden. Maar met steeds besmettelijker varianten wordt dat steeds moeilijker. EN wat een paar maanden met moeite te verteren is, wordt na meer dan twee en een half jaar onverdraaglijk. Mensen accepteren het niet om keer op keer in hun woningen te worden opgesloten, hun familieleden wegens besmetting afgevoerd te zien worden naar quarantainecentra, voor elk bezoek aan winkel en OV een coronatest te moeten doen.

Her en der waren er kleine, snel neergeslagen protesten. Eind november 2022 leidde de woede echter tot omvangrijke demonstraties in enkele tientallen steden. Toen op 24 novemer 2022 in de stad Oeroemqi een brand tien levens kostte – levens die volgens velen gered had kunnen worden als de brandweer niet door lockdownbeperkingen vertraagd was – was de maat vol en begon de protestgolf.(4) Wederom sloeg het gezag die protesten neer.

Maar tegelijk kwam er een snelle koerswijziging. Het verplichte testen wordt in de ene stad en situatie na de andere afgeschaft, mensen mogen bij besmetting thuis in isolatie en hoeven niet meer naar zo’n opvangcentrum, de checkpoints en bewegingsbeperkingen worden afgebouwd. Dit is een overwinning voor die protesterende mensen, en als zodanig goed nieuws. De protesten richtten zich tegen een inderdaad ondraaglijk en hardvochtig beleid, dat steeds moeilijker als bescherming van de gezondheid verkocht kon worden – zeker toen er bijvoorbeeld mensen overleden, naar verluidt omdat lockdown-bewegingsbeperkingen de rit van ambulances fatale vertraging bezorgden. Plaatselijke bestuurders overdreven het lockdown-beleid nog extra en gooiden de boel soms al bij een enkele besmetting dicht, uit angst door hogerhand verantwoordelijk te worden gehouden voor een grotere uitbraak.

Dit ging om repressie, om machtsbehoud, en slechts zeer gedeeltelijk om bescherming van de gezondheid. En waar die gezondheid als beleidsmotief speelde, is de zorg daarvoor ook ingegeven door… machtsbehoud. Een regering die mensen in gangen van ziekenhuizen laat creperen – de taferelen uit Woehan, maar ook uit Bologna, in de eerste maanden van 2020 – verliest aanzien en legitimiteit in de ogen van de bevolking. Een regering die miljoenen mensen ziek laat worden, krijgt ook te maken met stilvallende bedrijven en voorzieningen, zoals we momenteel in onder andere Nederland meemaken, al zegt bijna niemand dat hardop. Er zaten dus politieke en economische belangen achter het lockdown-beleid, het was niet zomaar bureaucratisch op hol geslagen bescherming van mensen.

Er was echter ook economisch belang gemoeid bij het loslaten van de lockdowns. Economie en export had bepaald te lijden van de onderbrekingen die de periodieke sluiting van soms complete steden met zich meebracht. Er was dus ondernemersbelang – en daarmee staatsbelang, want de Chinese ‘Communistische’ staat is een kapitalistische ondernemersstaat! – gemoeid met het loslaten van het autoritaire Zero-COVID-beleid. Het was niet alleen maar een concessie aan de protesterende menigten, al was het dat wel degelijk ook. Opgemerkt mag nog worden dat de protesten klaarblijkelijk niet ingegeven waren door corona-ontkenning of iets degelijks. Het is unfair om de boze demonstranten in China op een lijn te zetten met de mensen die in Amsterdam protesteerden omdat ze een tijdje lang niet naar de kroeg konden en een mondkapje op moesten in de trein. De demonstranten in China stonden en staan gewoon in hun recht, tegenover een hardvochtige kapitalistische politiestaat.

De demonstraties hebben dus resultaat gehad. Veel mensen halen opgelucht adem, en dat is begrijpelijk. Veel andere mensen maken zich echter grote zorgen, en ook dat is begrijpelijk. Want zonder maatregelen om snelle verspreiding van het virus tegen te gaan, dreigt een nieuwe ramp. Het aantal mensen – met name ouderen – dat voldoende gevaccineerd is, is relatief laag. Het vaccin dat China hanteert is minder effectief dan de vaccins die in bijvoorbeeld Nederland gebruikt worden. Bovendien zijn er relatief weinig ziekenhuisbedden en IC-bedden beschikbaar.

De Chinese staat heeft de tijd die ze met eindeloze lockdowns tegen het virus gewonnen heeft, niet bepaald goed gebruikt om de capaciteit van ze ziekenzorg te vergroten, en ook niet om tijdig een snelle en adequate vaccinatiecampagne op gang te zetten. Zonder lockdowns – en zonder een sociaal en zelfbestuurd alternatief voor zo’n lockdown! – is een groot deel van de Chinese bevolking onbeschermd tegen dat virus. Voor zover eerdere besmetting tijdelijk immuniteit oplevert, is die er in China dus ook nauwelijks – vanwege die lockdowns-zonder-uitzicht, die tegen een veel te hoge prijs wel degelijk virusverspreiding tegenhield en ook mensenlevens redde. Een wrange tegenstrijdigheid.

Het autoritaire ZeroCOVID wordt dus losgelaten, en daarmee ook het virus. Zhong Nansang, adviseur van de regering rond gezondheidszorg, zei onlangs in een interview al dart het virus weer flink om zich heen grijpt. ‘De Omicron-mutatie … is zeer besmettelijk… een persoon kan [het virus] overdragen aan 22 mensen’, zo legt hij uit. Het Aljazeera-bericht waaraan in dit ontleen, vertelt ook dat in Beijing winkelcentra leeg blijven, kennelijk vanwege mensen die bang zijn voor het niet langer met lockdowns afgeremde virus. At de lockdowns niet langer doen, doet het virus nu zelf: de economie ontregelen. Volgens Zhong ‘zijn er tekenen “dat honderdduizenden of tienduizenden mensen besmet zijn in diverse steden”’(5) De angst is geen onzin. The Guardian haalt een schatting aan dat Covid alsnog de levens van tussen de 1,3 miljoen en de 2,1 miljoen mensen, vooral van onvoldoende gevaccineerde ouderen, kan kosten.(6)

Nu kunnen we in het Westen heel zelfvoldaan doen en zeggen: tja, maar Zero COVID-via-lockdowns werkt dus ook niet, zelfs China geeft dat nu toe. Maar dat is zeer oneerlijke zelfgenoegzaamheid. China’s beleid legt het alsnog af tegen Omicron – maar Omicron kan wereldwijd zo verwoestend rond razen omdat vrijwel alle andere staten het virus nauwelijks nog tegenwerken. Omicron kon ontstaan als mutatie omdat het virus zoveel ruimte kon kreeg dat het onbelemmerd en rampzalig kon muteren. Dat China niet slaagt in iets wat Westerse regeringen niet eens serieus hebben geprobeerd, is niet iets dat supporters van het Westerse laat-maar-rondrazen-beleid de Chinese regering geloofwaardig kunnen verwijten.

Met mondkapje op beschermen we elkaar

China voegt zich nu bij landen als de VS, Groot-Brittannië, Nederland en Zweden: bij de landen die het virus dus niet bestrijden, maar faciliteren. En dat gaat ver. China heeft namelijk niet alleen de lockdowns zo ongeveer opgedoekt. Zelfs de vanzelfsprekendheid van het dragen van mondkapjes wordt ondermijnd. ‘Op sociale media lieten publieke informatievideo’s lachende mannen en vrouwen zien die hun gezichtsbedekking die jarenlang verplicht was, af deden’.(7) Ook als je mondkapjes niet langer verplicht stelt zou je het dragen ervan – juist nu de boel opengegooid wordt! – gewoon kunnen blijven aanmoedigen, zodat mensen tenminste elkaar en zichzelf nog een beetje beschermen. Maar nee hoor. Je gaat haast denken dat Ernst Kuipers erelid geworden van de Chinese Communistische Partij om de machthebbers te adviseren hoe je corona de ruimte geeft.

Nog wranger: nu het virus zich weer ongebreideld kan verspreiden, is het reservoir van dragers waar het virus vrolijk verder kan muteren, met 1,4 miljard mensen gegroeid. Wie denkt dat nieuwe virusvarianten die daaruit kunnen ontstaan, binnen China zullen blijven, en niet op wereldtournee gaan, maakt een fatale denkfout.

Dat is dus de Corona- toestand momenteel: een virus dat zich nu echt wereldwijd vrijwel ongebreideld kan verspreiden, kan muteren, mensen ziek kan maken, mensen levenslang gezondheidsschade kan opleveren, mensen de dood in kan jagen. Ieder idee dat regeringen ons efficiënt kunnen, maar vooral willen, beschermen blijkt steeds meer een dodelijke illusie.

Evengoed is bescherming tegen dat virus noodzakelijk: de ellende die corona oplevert is gewoon te groot. Waar hogerhand ons niet beschermt, geldt nog altijd wat ik keer op keer tijdens de corona-pandemie probeer te beklemtonen: elkaar en onszelf beschermen doen we zelf, over en weer. Jazeker, ik doe nog steeds met overtuiging dat mondkapje op, in winkels en andere drukbezochte binnenruimtes, en in het OV. Jij ook? Het is niet genoeg. Maar het is meer dan Kuipers, de Britse regering en de Chinese Communistische partij bereid en/of in staat zijn te doen. En dat is al heel wat.

Noten:

(1) ‘Wekelijkse uodate coronavirus SARS-CoV-2: 6 december 2022’, RIVM, 6 december 2022, https://www.rivm.nl/coronavirus-covid-19/weekcijfers

(2) ‘Wekelijkse uodate coronavirus SARS-CoV-2: 13 december 2022’, RIVM, 6 december 2022, https://www.rivm.nl/coronavirus-covid-19/weekcijfers Dit is dezelfde link als in noot 1. De wekelijkse updates worden steeds onder die link gepubliceerd, als je over een week naar die link gaat, zie je dus hoogstwaarschijnlijk de cijfers van 20 december 2022.

(3) ‘COVID-19 cases in UK one million again with first rise in England since mid-October’, Sky News, 12 december 2022, https://news.sky.com/story/coronavirus-cases-in-uk-rise-above-one-million-12760213

(4) Stephen Reicher, ‘China’s Covid policy didn’t have to end in riots and protest. Rthuis is why it did’, The Guardian, https://www.theguardian.com/commentisfree/2022/dec/05/china-covid-policy-riot-protest, een verstandig artikel.

(5) ‘China government health adviser warns of surging COVID cases’, Aljazeera, 11 december 2022, https://www.aljazeera.com/news/2022/12/11/china-government-health-adviser-warns-of-surging-covid-cases

(6) Emma Graham-Harrison, ‘Economists hail end to zero Co0vid but huge human toll feared’, The Guardian, 11 december 2022, https://www.theguardian.com/world/2022/dec/11/economists-hail-end-to-zero-covid-in-china-but-huge-human-toll-is-feared

(7) Emma Graham-Harrison, ‘Economists hail end to zero Co0vid but huge human toll feared’, The Guardian, 11 december 2022, https://www.theguardian.com/world/2022/dec/11/economists-hail-end-to-zero-covid-in-china-but-huge-human-toll-is-feared

Peter Storm