Demonstratie tegen gentrificatie: wat indrukken
vrijdag 15 juli 2022
Toch nog even een verslagje van de demonstratie tegen gentrificatie, afgelopen zaterdag 9 juli 2022, in de Amsterdamse wijk de Pijp. Ik heb meegedaan. Het was geen grote demonstratie, en ook geen heel spectaculaire. Zinnig was het in grote lijnen wel, al konden er weer dingetjes beter. Fun was het zeker ook. Dat Joke Kaviaar en ik er als Your Local Pirates mochten optreden – twee liedjes vooraf, en flinke handvol aan het eind – deed me natuurlijk ook plezier. Wat indrukken.
Het verzamelpunt van de demonstratie was op het Marie Heinekenplein, tegenover het toen nog gekraakte en van weggeefwinkel voorziene pand op de Ferdinand Bolstraat 14. Enkele tientallen mensen kwamen samen, er was een sound system op een bakfiets, er volgden enkele toespraken. Your Local Pirates zongen Fascisten! Pas Op! – met verwijzing naar de actie de dag erop tegen het congres dat Forum voor Democratie de volgende dag in de RAI zou houden – en natuurlijk Wat Niet Mag, Kan Nog Steeds, zowat een culthit geworden in kraakkringen, tot zeer grote piratenplezier.
Na spreker, muziek en aankondigingen: lopen! Pakweg vijftigtal mensen, spandoeken en een sound system waaruit af een toe luide muziek ter verhoging van de sfeer klonk. Niet te luid, en gelukkig ook niet continu: het zelf roepen van leuzen kreeg ruimte. De demo was ook net groot genoeg om niet te worden overstemd door dit geluidssysteem. Hier zit een stille hint in verborgen.
De demonstratie was strijdlustig, zonder dat het een gesloten black bloc was. Dat vond ik goed: zo was er niet al te veel mentale afstand tussen ons als demonstranten, en de omstanders, voorbijganger, terrasbezoekers en marktmensen als ontvangers van onze boodschap en potentiële medeplichtigen. We demonstreren immers niet tegen de arme bewoners van de Pijp, maar juist voor hen, en wat mij betreft bij voorkeur samen met hen. Tegen wie? Nou onder andere tegen de yuppen die vanwege gentrificatie de buurt kunnen overnemen zodat het een trendy upper middle class wijk aan het worden is. Vandaar dat we lekker pesterig ook riepen: “Alle yuppen de Pijp uit!’…
We riepen meer. ‘Huizen Voor Mensen, Niet Voor Winst’, ‘Wet Of Geen Wet, Kraken Gaat Door’, ‘Idealen Ontruim Je Niet, Kraken Gaat Door’. Goed en logisch: het was een soort woonprotest. E waar we een leegstaand pand zagen ging het van: Daar staat een pandje leeg… We gaan naar binnen toe…? Daar moeten krakers in… Wie heeft het breekijzer…? Wie belt de advocaat…?
Natuurlijk klonk ook de leus die opduikt zodra radicale mensen samen aan het wandelen slaan: ‘A-, Anti-, Anticapitalista! (3 maal) – Overthrow the System, Revolution Anarchista!’ Heel aardig: meestal roept maar een dele van de demonstranten dat tweede deel, en vaka ook nog op verschillende momenten Nu ging het opvallend gelijk op. Degenen die al jaren dat tweede deel van de leus hardnekkig liepen te pushen, beginnen eer van hun werk te zien.
De demonstratie was trouwens, zo begreep ik, niet officieel aangemeld bij de autoriteiten. De politie was natuurlijk op de hoogte: op sociale media en dergelijke was de oproep en soms ook de route gewoon openlijk aangekondigd. Dat kan dus gewoon: demonstreren zonder de officiële bureaucratische plichtplegingen – feitelijk een verkapte vergunningsplicht, en daarmee een inbreuk op de demonstratievrijheid – in acht te nemen. Goed zo.
Politie dook natuurlijk al wel heel nieuwsgierig op bij het begin, en tijdens de toch reden er steeds twee motoragenten voor en/of langs de optocht. Heel even deed een van die agenten een beetje vervelend. Dus riepen we maar weer es ‘Politie, Fascisten, Staatsterroristen!’ Ze vragen er om. Verder was er voor anti-politieleuzen voor de variantie eens weinig aanleiding. Die lieten we verder dan ook goeddeels achterwege. Dat vond ik wel beter, want een hele optocht alleen maar tegen een politie tekeer gaan die amper in beeld is, is niet de beste communicatiestrategie jegens mensen die de stoet langs zien en horen komen. Kwestie van timing en tactiek.
Een heel grappig moment kwam toen uit het sound system iets bekends weerklonk: ‘Antifa Hooligan!’ een gouwe ouwe in antifascistische kringen. Meezingen natuurlijk, dat refrein, breed grijnzend. Maar zoiets is natuurlijk vooral goed voor de eigen spirit. Waar dan op zichzelf weer helemaal niets mis mee is.
Terwijl we daarmee bezig waren, draaiden we echter de Albert Cuyp op, en daar was markt en dus publiek. Snel schakelden we over naar ‘Huizen voor mensen, niet voor winst!’ Dara ging het immers om. O ja, en ‘Alle Yuppen de Pijp Uit!’ hadden we ook nog.
Je zag mensen kijken, verwonderd, soms vriendelijk, soms lacherig. Joke, die naast me liep, kreeg een mooie ingeving en zwaaide en groette vervolgens vriendelijk naar mensen met wie ze even oogcontact kreeg. Ik deed een beetje mee. Contact met omstanders, duidelijk maken dat we actie voeren, ook voor hun – en waarom niet ook met hun? – dat is iets wat we gewoon kunnen doen. Het is ook iets dat we als demonstranten maar al te vaak een beetje verwaarlozen,terwijl we opgaan in onze eigen strijdbaarheid. Die strijdlust is onmisbaar – maar meer strijders zijn dat vroeg of laat ook. Hoe vinden we die?
Hier op de Albert Cuyp was het schitterend geweest als we een flyertje hadden gehad en uitgedeeld aan omstanders, met een kort tekstje over de bedoeling van de demonstratie, plus contactgegevens voor mensen die mee willen helpen in het woonverzet, en wie weet meer. Dan hadden we mensen niet alleen onze vriendelijkheid mee kunnen geven, maar ook ons verhaal. Dit is wat mij betreft echt een aandachtspunt in onze strijd. Juist bij de kleinere woondemonstraties zoals deze, waarin we echt de wijken in gaan, hebben we mogelijkheden om met meer mensen in contact te komen. Lang niet altijd benutten we die mogelijkheden ten volle, dat kunnen we echt beter.
Na de Albert Cuyp was het niet lang meer voordat we terug waren op de Ferdinand Bolstraat. Maar de actie kreeg een bonusronde! We hadden intussen te horen gekregen dat de Ferdinand Bolstraat 14 bijna einde oefening was, maar dat er inmiddels een nieuw pand was gekraakt ter vervanging: aan de Ceintuurbaan. Het idee was om daar met ons allen heen te gaan, en spullen van de weggeefwinkel van het oude naar het nieuwe kraakpand mee te nemen. Een verhuisdemonstratie, haha. Aldus gedaan, en even later liep de stoet weer.
Ik was inmiddels erg moe en verlangde naar het eind van de wandeling. Tegelijk was juist dit deel van de demonstratie ook wel erg leuk. Er werd geroepen, hoorbaar voor publiek, waarheen we onderweg waren, en dat daar gratis soep zou zijn. Even later was dat dus een leus: ‘Soep voor iedereen, niet voor winst!’ Nog even later was dat geëvolueerd tot: ‘Alles voor iedereen, niet voor winst!’ De antikapitalistische kern van de zaak, uitgedrukt in een enkele korte leus.
Kort erna bereikten we het nieuwe pand. Eventjes binnen kijken, en vervolgens werd het tijd om als YLP wat muziek te gaan maken. En om soep te eten, want die uitnodiging gold natuurlijk ook voor onszelf als demonstranten. Vervolgens: huiswaarts, na een actie waarop organisatoren en deelnemers wel degelijk met enige voldoening kunnen terugkijken.
Peter Storm