Strijdkroniek 4 oktober 2021: VS, Egypte, India

Drie onderwerpen deze week: iets uitvoeriger over de strijd voor abortusrecht in de VS, en kortere berichten over een moedige staking in politiestaat Egypte, en een bloedige confrontatie tussen boeren en partijfunctionarissen in het kader van omvangrijk boerenprotest in India. Daar gaan we.

• VS: weer strijd voor abortusvrijheid
• Egypte: staking Universal-arbeiders
• India: bloedige botsing rond boerenprotest

VS: weer strijd voor abortusvrijheid

Ja, het haalde keurig de gevestigde media, ook de NOS berichtte er over. Maar het is belangrijk genoeg om nadrukkelijk onder de aandacht gebracht te worden in deze Strijdkroniek: de protesten op 2 oktober tegen de wetgeving waarmee in de VS abortus steeds moeilijker, legaal zelfs vrijwel onmogelijk, wordt gemaakt.

De aanleiding voor de protesten is een nieuwe wet in de Amerikaanse staat Texas. ‘De wet verbiedt het om een zwangerschap af te breken wanneer een hartslag waarneembaar is bij het embryo. Dat is meestal vroeg in de zwangerschap, rond de zes weken. Veel vrouwen weten op dat punt nog niet dat ze zwanger zijn. 85 tot 90 procent van de abortussen worden volgens experts pas na zes weken uitgevoerd, meldt persbureau Reuters.’ Die 85 tot 90 procent zijn volgens de nieuwe wet in Texas dus strafbaar, en voor zwangerschap na verkrachting of incest maakt de wet geen uitzondering. Als giftige kers op deze al bittere taart biedt de wet ook 10.000 dollar beloning ‘als ze een succesvolle aanklacht indienen tegen iemand die een illegale abortus mogelijk heeft gemaakt’.(1) Daarmee heeft Texas de premiejagers van de negentiende eeuw tot nieuw leven gebracht. Maar die jacht richt zich tegen hulpverleners, in plaats van tegen gewapende desperado’s.

Het allemaal te weerzinwekkend voor woorden, en vraagt dus vooral ook om daden van protest en verzet. Die kwamen er. Al snel was er een arts die openlijk de nieuwe wet trotseerde en bekendmaakte dat hij, dwars tegen het wettelijke verbod in, abortus had gepleegd in strijd met de wet. Zijn naam is Alan Braird.(2) Dit is nu directe actie: niet vragen om de benodigde verandering, maar die feitelijk doorvoeren, en doen wat gedaan dient te worden voor de menselijke waardigheid en zelfbeschikking. Hij verdient het grootst mogelijke respect, en zijn voorbeeld verdient navolging op grote schaal. Hoe immers beter een wet uit te schakelen dan door de uitvoering ervan te frustreren door wijdverbreide overtreding ervan?

Intussen zijn we ook omvangrijk straatprotest, tegen de nare wet in Texas, en voor abortusrechten meer in het algemeen. Want daar gaat het helemaal niet goed mee, met een Hooggerechtschof vol aartsconservatieven die in de positie zitten om de principiële erkenning van het abortusrecht in de beroemde uitspraak in de zaak Roe vs. Wade terug kunnen draaien. Daarmee zou de weg open liggen voor nog veel meer wettelijke inperkingen zoals die in Texas. Zo dreigt abortus weer helemaal strafbaar gemaakt te worden, natuurlijk maakt dat aan het plegen van abortus dan geen einde. Rijke mensen kopen wel een bekwame arts om of reizen naar landen waar abortus legaal is. En arme mensen? Die zoeken hun toevlucht tot illegale abortus, en dan maar hopen dat die niet door onbekwame en/of vooral door geldzucht gedreven mensen wordt gepleegd. Maar al te vaak loopt zo’n abortus slecht af voor de zwangere persoon. Dodelijk slecht. Abortus verbieden is arme mensen de dood in jagen.

Straatprotest voor de abortusvrijheid was er afgelopen zaterdag 2 oktober 2021 in tal van steden in de VS. Op 660 plekken gingen mensen aan het demonstreren, onder meer op de stoep van het al genoemde Hooggerechtshof in de hoofdstad Washington. Het aantal deelnemers liep in de tienduizenden.(3) In Houston, Texas alleen al deden 10.000 mensen mee.(4)

Deze protesten geven hoop: rechts zal in geen geval zonder slag of stoot alle reproductieve vrijheden slopen zonder op grote weerstand te stuiten. Die weerstand en de protesten hebben wel beperkingen te overwinnen om effectiever te worden. De toon is veelal pro-Democratisch. Actievoerders doen vooral een oproep aan democratische politici, president Biden voorop.

Het is waar dat Biden zich tegen de Texaanse anti-abortuswet heeft uitgesproken. Maar het is ook waar dat Democratische politici, aan de macht of in schijn-oppositie, de conservatieve republikeinse afbraak[pogingen van het abortusrecht nauwelijks tegenspel hebben gegeven, behalve als chantage-argument in verkiezingstijd. DE riedel was dan: stem op ons, of wil je dat de Republikeinen genoeg hoge rechters benoemen om Roe vs. Wade terug te draaien? Vergeten wordt dan dat Roe vs Wade en het daaruit voortvloeiende recht op abortus dateert uit 1972, met een Republikein als president, een zekere Nixon. Vergeten wordt dat zelfs rechtse rechters soms linksige uitspraken doen, als de druk vanuit de maatschappij maar groot genoeg is. Terwijl linksige politici maar al te vaak reactionair beleid tolereren of zelfs instigeren als ze daar politiek voordeel uit denken te halen, als de druk van rechts onweerstaanbaar sterk is bijvoorbeeld.

Abortusrechten hangen niet af van stemverhoudingen, maar van machtsverhoudingen waarvan die stemverhoudingen maar een zwakke en tegenstrijdige reflectie zijn. Het zou tragisch zijn als de strijd voor reproductieve vrijheid zich vooral opstelt als lobby voor democratische politici, of vooral vertrouwt op een rechterlijke macht waar ze uiteindelijk geen greep op heeft. Furieuze strijd is nodig,daadwerkelijk verzet, waaronder vooral ook verdediging van mensen en instellingen die abortus plegen, ook waar dat wettelijk verboden is, ook waar reactionaire meutes dat agressief proberen te voorkomen. Een steuncampagne voor Allan Braird, plus een oproep aan anderen om de wet actief te trotseren, zou bepaald niet misstaan.

Egypte: staking Universal-arbeiders

In Egypte voeren arbeiders in het bedrijf Universal in de hoofdstad Cairo een felle stakingsstrijd. In Universal maken fabrieksarbeiders elektrische onderdelen. Arbeiders zijn in actie gekomen toen het bedrijf al drie maanden de lonen niet uitbetaalde, en een toeslag voor gevaarlijk werk schrapte. Dat laatste is extra wrang: in drie maanden tijd kwamen 15 arbeiders van het bedrijf om, waarvan drie door zelfdoding. Gevaar op het werk loopt van amputatie van ledematen tot en met een hartaanval. Dat soort dingen nemen dus toe. Op 16 september legden arbeiders van Universal het werk neer. Intussen is er repressie: drie arbeiders zijn opgepakt en worden beschuldigd van het opstoken van de staking. Boze arbeiders dreigen inmiddels met een sit-in op de werkplek.(5)

Het is een opmerkelijke staking. Egypte is sinds de staatsgreep van generaal Sisi in 2013 weer een keiharde, ondernemersvriendelijke dictatuur die keurig een door het IMF voorgeschreven bezuinigingsbeleid doordrukt, ten koste van arbeiders en andere arme mensen. De stakers steken dus echt hun nek uit en voeren strijd met gevaar voor eigen leven. Het laat zien hoe hoog de nood is. Het laat ook zien hoe onmogelijk het uiteindelijk is om de geest van revolte te breken, zelfs met de meest despotische middelen van de grofste dictatuur.

India: bloedige botsing rond boerenprotest

In India tenslotte leven de boerenprotesten die al bijna een jaar bezig zijn, op. Die protesten richten zich tegen een regeringsmaatregel waardoor boeren rechtstreeks met groothandelaren zaken moeten doen en moeten touwtrekken over prijzen. Arme boeren tegenover steenrijke handelaars: dat wordt een ongelijke strijd waarbij boeren maar al te vaak genoegen zullen moeten nemen met schamele prijzen voor hun oogsten. De prijsbescherming die de staat eerder bood, verdwijnt. Logisch dat boeren dit als een aanval zien op hun bestaan, want dat is het ook. Een nare, neoliberale aanval.

Boerenprotesten zijn er dus al maanden, met vaak zeer omvangrijke wegblokkades en dergelijke. Het is een verhitte episode in een belangrijk sociaal conflict waarover op Doorbraak een belangwekkend achtergrondstuk te lezen valt.(6) Op 3 oktober 2021 was er bij een boerenprotest een dodelijke confrontatie in de deelstaat Uttar Pradesh.(7) Iemand reed in op een menigte boeren, twee van die boeren kwamen om. ‘De chauffeur zou de controle over het stuur hebben verloren, doordat demonstranten stenen naar de wagen gooiden’, schrijft de NOS. Maar ook: ‘De wagen zou deel hebben uitgepakt van een politicus van regeringspartij BJP’.

Die BJP, dat is dus de partij van Modi, die niet alleen keihard neoliberaal beleid doorvoert maar ook systematische onderdrukking van moslims propageert en bevordert. Als een politicus van die partij in konvooi gaat rijden bij ene protest tegen het beleid van die partij, dan is dat gewoon een provocatie, en dan is het niet raar dat boeren met boosheid reageren. Als het verhaal al klopt dat het een ongeluk was, dat doodrijden van de twee mensen, en ook daar ga ik niet zomaar van uit.

Protesterende boeren reageerden vervolgens met woede op de dood van de twee mensen, en dat kostte de chauffeur het leven, plus drie leden van de BJP, maar ook nog twee boeren. Ook is er een journalist om het leven gekomen, waarmee het totaal aantal slachtoffers van de confrontatie op negen uitkomt. Hoe het allemaal precies is gegaan, is niet helemaal duidelijk. Dat de terechte woede van boeren botste met BJP-functionarissen wiens loutere aanwezigheid logischerwijs als provocatie werd opgevat en die dus van die woede doelwit werden, is wel zeer aannemelijk. Intussen hebben boeren een versteviging van hun acties aangekondigd.(8)

Noten:

1 Informatie en beide citaten uit: ‘Tienduizenden mensen in de VS de straat op voor recht op abortus’, Nu.nl, 3 oktober 2021, https://www.nu.nl/buitenland/6160313/tienduizenden-mensen-in-vs-de-straat-op-voor-recht-op-abortus.html Opmerking over de woordkeus in het stuk: Nu.nl spreekt van ‘vrouwen’ die al dan niet weten of ze zwanger zijn. Dat is incompleet, ook non-binaire mensen en mannen kunnen zwanger worden.

2 Martin Pengelly, ‘Texas doctor protests abortion law by admidding he caried out procedure’, The Guardian, 19 september 2021, https://www.theguardian.com/world/2021/sep/19/texas-doctor-abortion-law-washington-post-supreme-court

3 ‘Tens of thousands of women march for abortion rights in US’, Aljazeera, 2 oktober 2021, https://www.aljazeera.com/news/2021/10/2/women-march-across-us-in-support-of-abortion-rights

4 Brett Wilkins, ‘Women Rally for Abortion Justice Amid “Unprecedented Attack” on Reproductive Rights’, Common Dreams, 2 oktober 2021, https://www.commondreams.org/news/2021/10/02/women-rally-abortion-justice-amid-unprecedented-attack-reproductive-rights

5 ‘Egypt’s workers refuse to submit: in solidarity with Universal strike’, In Defense of Marxism, 30 september 2021, http://www.marxist.com/egypt-s-workers-refuse-to-submit-in-solidarity-with-universal-workers.htm

6 Jan Paul Smit, ‘ Honderdduizenden Indiase boeren op de been tegen neo-liberale wetten en bruut politie-optreden’, Doorbraak, 2 oktober 2021, https://www.doorbraak.eu/honderdduizenden-indiase-boeren-op-de-been-tegen-neo-liberale-wetten-en-bruut-politieoptreden/

7 ‘Doden bij ongeregeldheden na boerenprotesten in India’, NOS, 3 oktober 2021, https://nos.nl/artikel/2400283-doden-bij-ongeregeldheden-na-boerenprotesten-in-india

8 ‘India farmers to step up protests after nine killed in violence’, Aljazeera, 4 oktober 2021, https://www.aljazeera.com/news/2021/10/4/india-lakhimpur-kheri-town-deaths-farmers-protest

Peter Storm