Westers antwoord op Russische staatsmisdaad: groteske hypocrisie

vrijdag 23 februari 2024

Vladimir Poetin heeft Alexei Navalny om het leven gebracht. Nee, er is geen bewijs van vergiftiging of van een door hogerhand bevolen dodelijk pak slaag. Maar wie een persoon laat opsluiten en blootstelt aan een streng gevangenisregime, is ervoor verantwoordelijk als die persoon dat niet overleeft. Poetin liet Navalny opsluiten in een akelig strafkamp. Poetin is verantwoordelijk voor de dood van Navalny, hoe de precieze toedracht op en vlak voor zijn overlijden op 16 februari ook ook precies is geweest.

De vervolging van Navalny, de opsluiting van Navalny en diens hardvochtige behandeling waarmee hij de dood is in gejaagd: het zijn staatsmisdaden van een Russisch bewind dat wat dit betreft voor steeds minder terugdeinst. Hoe we de opvattingen en rol van Navalny als opponent van Poetin inschatten, staat daar los van en vraagt om een artikel op zichzelf. De misdaden van dat Russische bewind vragen om een antwoord, maar dat antwoord kunnen we maar beter niet aan Westerse staatshoofden en regeringsleiders overlaten. Die hebben weinig anders te bieden dan hypocrisie waarmee ze wellicht aandacht van hun eigen staatsmisdaden af trachten te leiden. Daar horen ze niet mee weg te komen.

Hoe ziet de Westerse reactie er uit? Sancties! Jawel. De Amerikaanse (**) president Joe Biden kondigde ze aan. Ze gaan worden ingesteld tegen ‘het Russische militair-industriële complex en op bedrijven en andere landen die Rusland aan materieel helpen’. En ‘ ze gaan gelden voor meer dan vijfhonderd mensen en organisaties’, en ‘zullen in samenwerking met andere landen’ ingesteld worden’.zo voegt Nu.nl noch aan de berichtgeving toe.(1) Dat is de reactie van de VS. De reactie van Groot-Brittannië is zo mogelijk nog fraaier. Dat land gaat strafmaatregelen instellen tegen zes personen die verantwoordelijk worden gehouden voor de behandeling van Navalny. Onder dit getroffen zestal: de baas van de strafkolonie waar Navalny langzaam of abrupt om het leven is gebracht.(2)

Liggen jullie al onder de tafel, rollend van hoongelach, na lezing van bovenstaande alinea? Of moet ik eerst uitleggen dat deze sancties grotesk zijn, volstrekt belachelijk? Is er ook maar iemand die denkt dat Poetin en zijn handlangers vanwege deze sancties achter de oren krabben en denken: ‘Oei! Een politiek tegenstander opsluiten en om het leven brengen, dat moesten we maar niet doen, want nu kan onze geachte gevangenisdirecteur niet meer vrijelijk naar Londen op en neer reizen’? Is er ook maar iemand die denkt dat deze sancties ook maar enig verschil zullen maken in hoe het Poetin-fascisme omgaat met opponenten, critici, protesterende mensen en verzetsstrijders? Sancties zijn totaal ongeschikt als antwoord op repressief beleid. Vraag het maar aan de generaals van Myanmar. Pas als je via sancties de wapentoevoer en economische hulpbronnen afknijpt waarmee dictators – en koloniale bezettingsstaten! – tekeer gaan, begint het ergens op te lijken. Maar financiële strafmaatregelen en reisbeperkingen tegen wat staatsfunctionarissen, dat is symboolpolitiek. Een beetje tiran lacht daar om.

Sancties slaan ergens op als ze zo ontwrichtend zijn dat ze een regime ten val helpen brengen. Dan zijn het trouwens feitelijk oorlogsdaden, en moreel van hetzelfde gehalte als de oorlog waar ze deel uitmaken. Maar sancties wegens de dood van een politieke gevangene, tegen her en der wat functionarissen, zijn een gebaar voor de bühne, geschikt om de Russische leiding nog wat bozer te maken op het Westen dan die Russische leiding al is, maar totaal ongeschikt om die Russische leiding tot minder repressief beleid te bewegen. Sterker: het is zeer goed mogelijk dat dat het bewind de repressie opvoert, met ‘buitenlandse inmenging’ – zoals die sancties! – als voorwendsel voor verhevigde repressie. Wie er ook geholpen worden met die sancties, niet de talloze mensen die in de gevangenissen van Poetin zijn opgesloten. Niet de mensen in tal van Russische steden bloemen hebben gelegd ter nagedachtenis aan Navalny, meteen zijn opgepakt en twee weken celstraf kregen.

Er natuurlijk nog iets anders misselijk mis met die sancties. De VS die Rusland straft wegens repressie: het is een vertoning van geweldige huichelarij. Waar waren de sancties die de VS tegen zichzelf trof wegens de de dood van George Floyd, de zwarte man die in 2020 in Minneapolis met een minutenlange nekklem de dood in werd geworgd door politieagenten? Waar blijven de sancties tegen de directeuren van al die gevangenissen waar mensen langdurig zijn opgesloten, vaak in isolatie, vaak in kou of juist hitte, vaak met een zeer gebrekkige gezondheidszorg, en altijd in omstandigheden die de mentale en fysieke gezondheid systematisch ondermijnen? Waar zijn de sancties tegen de directeur van Guantanamo Bay, dat nog steeds niet opgedoekte strafkamp voor wie vanaf 2002 zijn aangemerkt als ‘illegale strijders’ in de War on Terror van president George Bush? O, en zullen we het eens hebben over Leonard Peltier, over Mumia Abu-Jamal? En waar zijn de sancties tegen Groot-Brittannië wegens de langdurige gevangenisstraf van Julian Assange en dreigende uitlevering aan de VS, als straf voor het naar buiten helpen brengen van wat de VS behandelt als staatsgeheimen, veelal van informatie die oorlogsmisdaden van diezelfde VS hielp onthullen?

Mensen langdurig opsluiten en via stelselmatige mishandeling langzaam of sneller de dood in jagen is bepaald geen Russische specialiteit. Het is wat staten – alle staten – doen met mensen met wie staten af willen rekenen. Het is wat staten maakt tot de kwaadaardige repressieve instituties die het nu eenmaal zijn, naar aard en wezen en zonder uitzondering. Al die staten verdienen het om aangepakt te worden, en de beste ‘sanctie’ is de opstand die al deze staten omverwerpt en de ontmanteling ervan inluidt. Maar de ene politiestaat die de andere politiestaat met sancties bestookt omdat de andere politiestaat zich evenzeer als politiestaat gedraagt als de ene politiestaat? Dat is toch door geen zinnig mens serieus te nemen?

Noten:

(**) en niet de Russische president,zoals er eerst stond; dat mocht-ie willen… Dank aan alerte/attente mensen voor het doorgeven. Gecorrigeerd, dus (noot toegevoegd 24 februari 2024, 23.41 uur)

(1) ‘Biden ontmoet vrouw en dochter Navalny wen kondigt sancties tegen Rusland aan’, Nu.nl, 23 februari 2024, https://www.nu.nl/overlijden-navalny/6302585/biden-ontmoet-vrouw-en-dochter-navalny-en-kondigt-sancties-tegen-rusland-aan.html

(2) ‘Navalny: UK sanctions at individuals at Arctic penal colony’, DW, 21 februari 2024, https://www.dw.com/en/navalny-uk-sanctions-individuals-at-arctic-penal-colony/a-68328186

Peter Storm