Griekenland: terechte furie tegen politiegeweld en racisme

dinsdag 6 december 2022

De politie in Griekenland deed het weer. Gisteren, 5 december 2022, schoot een agent een zestienjarige Roma-jongen neer.(1) De jongen ligt , zwaargewond want in het hoofd geschoten, in het ziekenhuis. Waarom politie hem neerknalde? Nou, de jongen zou voor twintig euro hebben getankt, niet hebben betaald en zijn weggereden. Motoragenten achtervolgden hem, en een van hen probeerde de jongen tot staan te brengen toen die op het punt stond de motor te rammen. Zegt de politie dus, uit wiens mond zelden veel zuivere waarheid komt. Nattigheid voelt de politie duidelijk wel, want de schiet-agent is geschorst, gearresteerd en wordt aangeklaagd wegens doodslag, er is een onderzoek tegen de agent gestart. Het gebeurde allemaal in de tweede stad van Griekenland, in Thessaloniki.

Als Orde en Gezag op deze manier denken mensen rustig te houden, dan zijn ze zich al flink aan het vergissen. Meteen na de schietpartij al: ‘ongeveer honderd Roma mannen wierpen barricades op die de weg naar het ziekenhuis waar de jongen behandeld werd blokkeerden, en zetten vuilnisbakken in brand’. Kort erna demonstreerden 1500 mensen van ‘linkse en anarchistische groepen’, en vochten met de politie. Molotovs de ene kant op, stungranaten en traangas de andere kant. Ook een paar honderd betogers in de hoofdstad Athene, met een spandoek: ‘Ze schoten hem neer om dat hij Roma was’.

En dat is hier het eerste punt: zoiets is dus niet de eerste keer. In 2021 schoot de politie in Piraeus een jonge Roma neer bij een achtervolging. De Roma overleefde dat niet. En zoiets gebeurt te vaak om als toevalligheden af te doen. Roma hebben nog meer te lijden van politiegeweld en onderdrukking dan andere bewoners van Griekenland. Nog meer, want de politierepressie in dat land is sowieso niet bepaald gering. Protest en verzet tegen politiegeweld trouwens ook, en dat weet de politie. Vandaar waarschijnlijk het snelle schorsen en arresteren van de politieschutter: rust proberen te kopen. Tevergeefs, en dat is maar goed ook. Furieuze woede vanwege dit politiegeweld is volstrekt terecht, en er is geen enkele reden waarom de uiting van die woede aan regeltjes van keurigheid, wetsgetrouwheid en wat dies meer zij aan conservatieve onzin gebonden te worden. De wet is de politie is the enemy, en dat mag de enemy voelen. Dat deed die enemy dan ook, meteen al gisteren, in Thessaloniki en in Athene, en van dat laatste zijn beelden met een tamelijk amusant eind, waar een agent van de oproerpolitie tijdens de charge waar die aan deelneemt zeer vakbekwaam struikelde over een stoel. Aanschouw het met gepaste vrolijkheid, zou ik zeggen, temidden van de repressieve verschrikkingen is zoiets extra welkom.

De timing van de schietpartij is ook gevoelig. Dit gebeurde allemaal een dag voor 6 december, de datum waarop in 2008 politie Alexandros Grigoropoulos, een vijftienjarige jonge anarchist, doodschoot in Exarchia, Athene. Dat was destijds aanleiding tot een zeer hevige opstand, met straatgevechten en belegering van politiebureaus verspreid over het land.(3) Het duurde weken voordat de Griekse staat enigszins kon herademen: ze was niet compleet gesloopt, al scheelde het een handvol dagen niet zo heel erg veel. In radicale kringen staan deze grootse gebeurtenissen bekend als de December Revolte. Jaarlijks wordt de dood van de jongen herdacht met grote demonstraties, waarbij nieuwe veldslagen met de politie veelal niet ontbreken. En dan dit jaar, een dag voor die jaarlijkse herdenking dit politiegeweld.

Inmiddels zijn we een dag verder, en is de zesde december aangebroken en vrijwel voorbij.(4) We weten intussen de naam van de neergeschoten jongen: Kostas Frangoulis. De advocaat van de jongen zegt dat zijn leven ‘aan een zijden draadje hangt’. Intussen was er een groots herdenkingsprotest voor de in 2008 doodgeschoten jongen: 11.000 demonstranten, tegenover 4000 politieagenten. In Athene is graffiti verschenen: ‘Het was niet de benzine, het was niet het geld, de wouten schoten omdat hij een Roma was’. Racisme is wat het politiegeweld in Griekenland – en iet bepaald alleen daar – extra aanscherpt.

Hoe het verder gaat? Het kan bepaald geen kwaad om dat met gespannen en solidaire aandacht te volgen. Kansen op een grotere explosie van protest en verzet zijn er beslist. Er is immers niet alleen het alomtegenwoordige politiegeweld – tegen Roma, tegen vluchtelingen, tegen linkse, radicale en anarchistische activisten, tegen krakers. Er is ook een beleid van de rechtse regering en bijbehorende ondernemersklasse die mensen de armoede en arbeiders tot protest drijft. Op 9 november vond een door die vakbonden op touw gezetten 24-uursstaking plaats tegen de duurte. De staking zette looneisen kracht bij, looneisen die bedoeld waren om prijsstijgingen bij te benen.(5)

Van zo’n staking op zichzelf zal de regering noch de ondernemersklasse erg onder de indruk zijn: Griekenland heeft de afgelopen decennia letterlijk tientallen van dit type stakingsdagen gekend, en het bezuinigingsbeleid is er niet mee gestopt. Maar waar boze arbeiders staken op het zelfde moment dat boze jongeren vechten met de politie – boze jongeren die heel goed de kinderen van stakers kunnen zijn, en in een enkel geval misschien zelf ook mee gestaakt hebben – daar wordt het ene interessanter verhaal. Waar arbeidersprotest en verzet tegen politiegeweld vrijwel gelijktijdig plaats vinden, waar verschillende soorten strijd door elkaar gaan lopen… daar is de repressieve, racistische en kapitalistische orde niet meer helemaal veilig. En is het geen tijd voor uitdrukkingen van solidariteit en verbondenheid – luidruchtig, schilderachtig, wat we maar willen – met de strijd in Griekenland tegen racisme, kapitalisme en staat?

Noten:

(1) ‘Violent protests in Grece after Romany boiy shot by police’, The Guardian, 5 december 2022, https://www.theguardian.com/world/2022/dec/05/greek-police-officer-arrested-after-roma-boy-shot-in-the-head over wat er de dag zelf bekend werd.

(2) ‘Greece: Scenes from the riot in Exarchia after a 16-year old kid was shot in the head by copas in Thessaloniki [Athens]’, Enoughis enough14, 6 december 2022, https://enoughisenough14.org/2022/12/06/greece-scenes-from-the-riot-in-exarcheia-after-a-16-year-old-kid-was-shot-in-the-head-by-cops-in-thessaloniki-athens/

(3) Meer over december 2008 in Griekenland: ‘Greeece and the Insurrections to come’, CrimethInc., 20 december 2022, https://nl.crimethinc.com/2008/12/20/greece-and-the-insurrections-to-come en ‘How to Organize an Insurrectionh’, CrimethInc., 25 december 2022, https://nl.crimethinc.com/2008/12/25/how-to-organize-an-insurrection

(4) Helena Smith, ‘”Thousands take to street in Greece in protest over 2008 shooting of teenager’, The Guardian, 6 december 2022, https://www.theguardian.com/world/2022/dec/06/thousands-of-police-on-street-in-athens-amid-protest-over-2008-shooting over wat er een dag later aan info en gebeurtenissen was.

(5) ‘Nationwide strike over inflation disrupts transport acrtoss Greece’, Aljazeera, 9 november 2022, https://www.aljazeera.com/news/2022/11/9/nationwide-strike-over-inflation-disrupts-transport-across-greece

Peter Storm