Strijdkroniek 19 juli 2021: Samoa, Iran, Irak

Geplaatst op door

maandag 19 juli 2021

  • Samoa: optocht tegen geweld tegen vrouwen
  • Iran: straatprotest en oliestaking
  • Irak: ziekenhuisbrand, repressie en protest

Samoa: optocht tegen geweld tegen vrouwen

Geweld tegen vrouwen wekt wereldwijd omvangrijk en fel protest en verzet op. Eerder in deze Strijdkroniek zagen we daar al voorbeelden van, in Mexico bijvoorbeeld. Maar ik vermeld meer demonstraties niet dan wel, er is – gelukkig, eigenlijk! – geen beginnen aan als je compleet wilt zijn hierin.

Met ‘ wereldwijd’ bedoel ik ook echt: in alle werelddelen. Mexico noemde ik dus. Deze week aandacht voor de eilandstaat Samoa, in de Pacific. Daar liepen afgelopen maandag, 12 juli, duizend mensen – vrouwen en mannen, en ongetwijfeld nog andere mensen ook – in een optocht door de straten.(1)

Het was een keurige bedoeling, met allerlei politicus en andere hooggeplaatsten in de menigte. Een minister wees op het belang van ondertekening van het VN-verdrag tegen discriminatie van vrouwen. Een aanleiding voor de optocht waren seksistische intimiderende opmerkingen die een partijleider tegen aanhangers zou hebben gemaakt. De precieze toedracht is onhelder, natuurlijk ligt het weer allemaal aan media die de boel verkeerd hebben weergegeven. Maar dat opmerkingen als seksistisch worden geduid, betekent doorgaans echt dat ze die strekking ook hebben.

Natuurlijk gaan een optocht vol hotemetoten, met zalvende woorden vanaf het podium en vrome verwijzingen naar verdragen, geweld tegen vrouwen niet stoppen. Maar de opkomst op de mars is een teken dat de wil om tegen seksisme en geweld tegen vrouwen strijd te voeren, ook op Samoa springlevend is. En duizend demonstranten in een land met ruim 200.000 inwoners is helemaal niet weinig.

Iran: straatprotest en oliestaking

In Khuzestan, een provincie in het zuidwesten (*) van Iran, hebben mensen geprotesteerd tegen watertekorten.(2) Die protesten zijn beantwoord met harde repressie. Daar vielen twee doden bij, maar hoe dat gebeurde is niet erg duidelijk.

Eerst de achtergrond: watertekort. Iran maakt ‘de ergste droogte in 50 jaar’ mee volgens Aljazeera. Maar Khuzestan heeft ook nog eens watertekort omdat water uit rivieren uit Khuzestan naar andere provincies wordt geleid. Op de achtergrond speelt mee dat in Khuzestan een Arabische minderheid woont die zich in Iran met haar Perzische meerderheid gemarginaliseerd en extra onderdrukt voelt, niet zonder reden. De demonstraties wegens de watertekorten – die in Shadegan en andere plaatsen in de provincie plaatsvonden – kunnen dan ook gezien worden als protest tegen die onderdrukking en tegelijk tegen de onvrijheid en sociale ellende waarin het Iraanse bezit de steeds verder verarmende bevolking stort. ‘Dood aan de dictator’ riepen mensen, en ‘Dood aan Khamenei’, de aldus door actievoerders aangeduide geestelijk leider en autocraat van het land. Demonstranten blokkeerden met banden die ik de fik waren gestoken. ‘Ordetroepen’ deden vervolgens hun repressieve ding. De protesten vonden twee achtereenvolgende dagen plaats, de heftigste op vrijdag 16 juli 2021.

Hoe zat het met de doden? Volgens de vader van een van de slachtoffers is zijn zoon ‘door relschoppers doodgeschoten, niet door veiligheidstroepen van de regering’. Dat zegt althans een reportage op de Iraanse staatstelevisie. Het tweede slachtoffers overleed aan verwondingen toen hij beschoten werd terwijl hij onderweg van werk naar huis ging. Thuis bezweek hij, maar voor het zover was had hij niet kunnen zeggen door wie hij was beschoten. Maar ook dit wordt wereldkundig gemaakt door media van de Iraanse staat. Betrouwbaar is dat geenszins. Wel hoor ik er bij te vermelden dat er ook in Iran her en der gewapend verzet tegen het bewind plaats vindt. Dat de kogels die de twee omgekomen mensen, of een van hen, het leven kostten, van gewapende strijders en niet van veiligheidstroepen afkomstig waren, kan ik niet voor honderd procent uitsluiten. Het doet aan de rechtmatigheid van protesten niets af, en aan de verwerpelijkheid van het bewind al evenmin.

Intussen is er nog heel ander verzet tegen dat bewind: stakingsstrijd. Eerder berichtten we al over een grote staking van contractarbeiders in de energiesector. Het heeft er veel van weg dat die nog steeds doorgaat. In een toelichting van Yassamine Mather bij verklaring van de Raad voor het organiseren van Protest door Olie-contractarbeiders (3) lees ik: ‘Tienduizenden in minstens 82 centra nemen deel en ze lijken de steun te hebben van grote delen van de bevolking – de meerderheid van de Iraniërs zijn zich zeer bewust van de zware omstandigheden waaronder deze cruciale sector van de arbeidersklasse moet leven en werken.’ De staat probeert verdeel-en-heers en weet helaas de contractarbeiders apart te houden van de arbeiders in vaste staatsdienst.

De verklaring zelf zet de eisen op een rij. Loonsverhoging, het afschaffen van de contractarbeid, veilige werk- en slaapplekken voor de arbeiders, met adequate en gratis gezondheidszorg. Tegen de achtergrond van de ook in Iran voortwoedende corona-pandemie is dat bepaald geen luxe.

Stakingen en straatprotesten, keer op keer: ze tonen aan dat de ‘Revolutie’ die officieel nog steeds heerst in Iran gevaar loopt van onderop te worden opgedoekt – door middel van revolutie. Bring on that day.

Irak: ziekenhuisbrand, repressie en protest

In Nasireyah, een stad in het zuiden van Irak, brak op 12 juli brand uit in het ziekenhuis, op de COVID-afdeling om precies te zijn.(4) Het aantal mensen dat hierdoor omkwam bedraagt intussen al 92, vooral mensen wie wegens corona in dat ziekenhuis lagen. Gedacht wordt dat de aanwezige zuurstoftanks – nodig om mensen in leven te houden die wegens corona naar adem happen – zijn ontvlamd. In Bagdad was in april ook al eens ziekenhuis in brand gevlogen, ook daar vermoedelijk vanwege ontvlamde zuurstoftanks. Toen kwamen al meer dan tachtig mensen om het leven.

Mensen in Nasireyah reageren met bitterheid en woede. ‘We brachten haar hier om haar leven te redden, niet om haar op te offeren. Wat is er van dit land geworden”’ aldus Mohammed Khalak, wiens tante door de brand om het leven was gekomen. ‘Boze inwoners van Nasireyah staken twee politiewagens in brand en eisten verantwoording voor familieleden die in het vuur omkwamen’, schrijft de Guardian. De boosheid richt zich op bestuur en regering. Gezondheidszorg is er wel in Irak, en er gaat ruim budget heen ook… op papier. In werkelijkheid zorgt immense, alomtegenwoordige corruptie ervoor dat rijke politici en bestuurders nog wat rijker worden en de ziekenhuizen verkommeren, Zelfs de Iraakse president stelde dat corruptie ook bij de recente brand een rol speelde.

De protesten naar aanleiding van de recente ziekenhuisbrand staan niet op zich. Al sinds oktober 2019 gaan mensen af en aan de straat op, tegen corruptie en wanbeleid, tegen de verloedering en ineenstorting van de openbare diensten terwijl politici baantjes verdelen en zichzelf , hun vrienden en familieleden verrijken. Veiligheidstroepen schieten daarbij steeds weer op demonstranten, terwijl er ook gerichte moorden op politieke activisten plaatsvinden, kennelijk door een soort doodseskaders. Het aantal slachtoffers van dit type geweld sinds 2019 bedraagt intussen minstens 70.

Op 18 juli berichtte Aljazeera over weer een protest in dit verband.(5) ‘Honderden Irakis hebben in centraal Bagdad geprotesteerd om te eisen dat de autoriteiten de moordenaars van tientallen activisten die verbonden zijn met een protestbeweging die al lang gaande is’. Van acties tegen instortende publieke diensten naar protest tegen de repressie die deze acties keer op keer van hogerhand ondervinden… een cyclus van problemen, protest, repressie en meer protest. Bouwt het zich op, richting omverwerping van het corrupte en dodelijke gezag?

Intussen hebben we ook nog een corona-pandemie die in Irak al 17.000 mensenlevens heeft gekost en 1,4 miljoen mensen besmet heeft.(6) Minstens. Overigens doet Irak het met die cijfers minder slecht dan Nederland. Dat dan weer wel. Waar Irak het echt veel beter doet is in de volharding van de protestbeweging tegen een regering die liever ziekenhuizen in brand ziet vliegen dan werkelijk het benodigde – en uit olie-opbrengst beschikbare! – geld te steken in het onderhouden van broodnodige openbare diensten. Het is een volharding en een strijdbaarheid die in Nederland nagenoeg ontbreekt. Misschien moeten een paar mensen uit de sociale bewegingen in Nederland eens stage gaan lopen in Nasireyah of Bagdad, om er achter te komen hoe we zoiets doen: protesteren, dag in dag uit, tegen een regering die mensen de dood in jaagt.

Noten:

(*) en niet zuidoosten, zoals er eerst stond. Dank kritische lezer (toegevoegd 18 juli, 15.53 uur)

1 Marc Membrere, ‘March condemns violence against women’, Samoa Observer, 12 juli 2021, https://www.samoaobserver.ws/category/samoa/87170

2 ‘Two killed in Iran’s Khuzestan water crisis protests’, Aljazeera, 17/18 juli 2021, https://www.aljazeera.com/news/2021/7/17/one-man-shot-dead-in-irans-khuzestan-water-crisis-protests

3 ‘Our strike is spreading fast’, Weekly Worker, 15 juli 2021, https://weeklyworker.co.uk/worker/1356/our-strike-is-spreading-fast/

4 Martin Chulov, ‘Rising public anger over Iraq’as healthcare system after ward fire that kills 92’, The Guardian, 13 juli 2021, https://www.theguardian.com/world/2021/jul/13/rising-anger-iraq-healthcare-system-hospital-nasireyah-fire-oxygen-tanks

5 ‘Iraq protesters demand accountability after killings of activists’, Aljazeera, 18 juli 2021, https://www.aljazeera.com/news/2021/7/18/iraqis-protest-against-unpunished-killings-of-activists

6 Martin Chulov, ‘Rising public anger over Iraq’as healthcare system after ward fire that kills 92’, The Guardian, 13 juli 2021, https://www.theguardian.com/world/2021/jul/13/rising-anger-iraq-healthcare-system-hospital-nasireyah-fire-oxygen-tanks

Peter Storm