Afghanistan, succesverhaal

Geplaatst op door

woensdag 11 november 2019

Wat een verrassing, nietwaar? De Verenigde Staten slagen er maar niet in om de oorlog in Afghanistan tot een goed einde te brengen. En – nu komt het, hou je vast! – verantwoordelijke functionarissen liegen daar over. Ze hebben ons wijs proberen te maken dat het allemaal de goede kant op ging, terwijl ze dondersgoed wisten dat dit niet zo was. Dat is gisteren onthuld door de Washington Post die een verzameling documenten uit het Pentagon naar buiten wist te brengen.

Ben je ook zo verbijsterd? SP-Kamerlid Karabulut wel. ‘Ongelooflijk, schokkend, heftig, heel groot’, zo reageerde ze op de ‘onthullingen’, die voor mensen die de oorlog in Afghanistan een beetje gevolgd hebben natuurlijk helemaal niet verrassend waren. ‘Het is ongelooflijk dat president na president hiervan wist.’(1) Ja, presidenten die zich door het Pentagon laten voorliegen om vervolgens de bevolking voor te liegen zodat de oorlog ongestoord kan worden voortgezet, dat is ook nog nooit eerder vertoond. Nietwaar? Powerpoint, Colin Powell, George Bush, Irak, nooit van gehoord?

En heeft de geachte afgevaardigde Karabulut wel eens van de ‘credibility gap’, de geloofwaardigheidskloof, tijdens de Vietnam-oorlog gehoord? Toen, in de jaren zestig, werd week na week duidelijker dat de Amerikaanse generaals en de president deden alsof de oorlog goed verliep, dat er ‘licht was aan het eind van de tunnel’. Het was tegelijk duidelijk dat het waargenomen licht vooral werd veroorzaakt door napalm en brandende dorpen. De overheidsbewering dat de oorlog goed verliep was niet alleen onwaar. Generaals en opeenvolgende presidenten wisten dat de bewering onwaar was. Het was dus een leugen, en de geloofwaardigheidskloof was daarvan een gevolg. Met de Afghanistan-oorlog gaat het net zo, en dat is al jaren duidelijk. Wat pas echt ongelooflijk is, dat is een Kamerlid van uitgerekend die partij die aldoor tenminste nog een beetje kritisch was over de Nederlandse deelname aan de Afghanistan-oorlog, nu zo verbaasd doet over de systematische leugens van Pentagon en Witte Huis. Een beetje vredesbeweging kan juist nu zeggen: told you so, dit konden we aldoor al zien. Maar ja, waar is zelfs dat beetje vredesbeweging?

De onthullingen liegen er op zich niet om, om eventjes in stijl te blijven. Willens en wetens een oorlog blijven voeren waarvan je ziet dat je die niet wint, roept wel vragen op. Niet de vraag van ‘hoe is het toch mogelijk?’ – alsof generaals, ministeries van oorlog, ministers en staatshoofden ooit waarheidsliefde hebben betracht over de oorlogen die ze voerden. Liegen en bedriegen is deel van hun oorlogsvak. Wel de vraag: ‘wat hoopte Pentagon en Witte Huis met deze oorlog te bereiken?’ Waarom maar doorgaan met een peperdure, mensenverslindende onderneming als de overwinning alsmaar buiten bereik blijft? Vanwaar die koppigheid?

Ik zie twee redenen, misschien meer. Het is waar dat het verklaarde oorlogsdoel – een min of meer veilig Afghanistan met een regering die zich pro-Amerikaans opstelt; geen terugkeer van de Taliban – niet dichterbij komt. De Taliban versterkt zich, en als Amerikaanse en andere Westerse troepen hun hielen zouden liggen, herovert die Taliban de macht zonder al te veel problemen. Als je echter het oorlogsdoel herdefinieert als ‘voorkomen dat de Taliban de macht herovert en dat het land weer gebruikt zou kunnen worden als uitvalsbasis voor bijvoorbeeld Al Qaeda’ – dan ziet het er al heel anders uit. Dat lukt immers wel, als je maar bereid bent eindeloos oorlog te voeren. Succes in deze oorlog is dus niet iets dat aan het eind van die spreekwoordelijke tunnel ligt.

Succes in de oorlog is er, in de optiek van NAVO, Witte Huis en Pentagon, elke dag dat de Taliban niet regeert. Succes is er ook nu in beginnetjes van onderhandelingen tussen Taliban en VS blijkt dat de Taliban best bereid zou zijn om geen gastvrijheid meer te verlenen aan groepen die vanuit Afghanistan vliegtuigen naar flatgebouwen in Amerikaanse steden willen sturen. De Taliban-leiders willen gewoon weer regeren, de bevolking terroriseren en hun zakken vullen met opiumhandel en wat er verder op hun pad komt, vinden die leiders het allang best. Als ze daarvoor de opvolgers van Bin Laden moeten laten vallen en de VS een beetje moeten helpen met het bestrijden van het inmiddels ook in Afghanistan actieve IS/Daesh, dan is dat een prijs die het waard is om betaald te worden, in hun ogen. Als ze maar weer de heersers van Afghanistan mogen worden.

Het is helemaal niet uitgesloten dat de VS met zoiets vroeg of laat toch akkoord gaat. Wie weet kunnen er dan alsnog weer onderhandelingen over gaspijpleidingen gevoerd worden, zoals die tijdens het Taliban-bewind van 1996-2001 ook hebben plaatsgevonden. Stop maar eens ‘Unocal’ en ‘Taliban’ in je zoekmachine, mocht je het prachtige verhaal destijds hebben gemist. Lees het zeer informatieve boek ‘Taliban’ van Ahmed Rashid er ook maar eens op na, dat is sowieso nuttig leesvoer. Struikelblok destijds in de onderhandelingen was: de Taliban-steun aan Al Qaeda. Maar Bin Laden is intussen dood, en de Taliban kan een geactiveerd Al Qaeda vermoedelijk missen als kiespijn. Misschien neemt het ‘veilige, pro-Westerse Afghanistan’ waar de VS naar verluidt naar streeft nog eens de vorm aan van een nieuw Taliban-bewind.

Maar zoiets kun je natuurlijk niet hardop zeggen, zolang je nog hoopt dat je dit kunt voorkomen en via militaire macht bijvoorbeeld een coalitie tussen Taliban en zittende regering denkt af te kunnen dwingen. Daarmee is dan ook een flink stuk leugenachtigheid verklaard. Want wie gaat de oorlog nog steunen als het Witte Huis en het Pentagon gewoon zouden zeggen: ‘wij doen dit allemaal om het land vroeg of laat toch maar weer aan de Taliban over te dragen, we willen alleen wat voorwaarden daaraan stellen’? Dus houden ze de schijn op dat de Taliban via militair machtsvertoon op de knieën kan worden gedwongen.

Maar er is een tweede factor. Die oorlog is een geldverslindende operatie, dat is waar. De boel heeft minstens een biljoen dollar gekost, waarschijnlijk veel meer.(2) In het Engels heet dat een ‘trillion’, en het is een miljoen miljoen, een 1 met 12 nullen (het Europese ‘triljoen’ is nog veel meer, namelijk een 1 met 18 nullen).(3) Hoe dan ook, een miljoen keer miljoen is heel veel geld. Maar wat voor belastingbetalers en overheid een grote kostenpost is, dat is voor bedrijven een verdienmodel en voor al die kolonels en generaals en bureaucraten een carrièreperspectief. Al die afgeschoten munitie vertaalt zich in vervangingsorders. Al die noodzakelijke bataljons vertalen zich in officiersbanen.

Dat die oorlog eindeloos voortduurt, garandeert dat die orders blijven komen en de carrières voortgang vinden. Waarom een eind maken aan zoiets lucratiefs?(4) Dus gaat de oorlog eindeloos door. De overwinning zit in die oorlog zelf, niet in dat hersenspinnige eindresultaat aan het einde van welke fictieve tunnel dan ook. De echte nederlaag die het Pentagon en het Witte Huis te vrezen hebben, kan niet worden toegebracht door de Taliban maar door de bevolking van de VS zelf, als die weigert nog langer aan deze grootschalige en bloedige en misdadige zwendel mee te doen.

Noten:

1 Guus Dietvorst, ‘Oorlog in Afghanistan niet te winnen? Tweede Kamer wil een debat’, 10 december 2019, https://nos.nl/artikel/2314153-oorlog-in-afghanistan-niet-te-winnen-tweede-kamer-wil-een-debat.html

2 Ben Armbruster, ‘ The Afghanistan war is more than a $ trillion mistake. It is a travesty’, https://www.theguardian.com/commentisfree/2019/dec/10/the-afghanistan-war-is-more-than-a-1-trillion-mistake-its-a-travesty

3 Wikipedia, https://nl.wikipedia.org/wiki/Triljoen

4 Met dank aan Rene van Wanrooij, die een sortgelijke gedachtegang op Facebook al naar voren bracht.

Peter Storm