Tenten weghalen in Ter Apel: overheid in actie tegen solidariteit

woensdag 17 augustus 2022

Schokkend, schandalig, een aanval op de solidariteit. Daar komt het weghalen van tentjes in Ter Apel op neer. In die tentjes probeerden vluchtelingen bij het aanmeldcentrum in Ter Apel te verblijven. Een ondernemer die niet enkel een verdienmodel had, maar ook nog een hart en een geweten, had die tentjes via crowdfunding geregeld en aan de vluchtelingen gegeven. Dat vond het Verachtelijk Gezag niet goed. Dus verwijderden agenten van de Mobiele Eenheid ter plekke de fragiele onderkomens. Iets met veiligheid. Slapen in de open lucht, dat mocht dan nog weer wel.(1)

De hele akelig vertoning is een zoveelste episode van het drama dat zich rond Ter Apel voltrekt. Vluchtelingen melden zich daar voor de opvang waar ze legaal gewoon recht op hebben. De capaciteit van die opvang schiet – door bewust beleid, niet door onvermogen – zodanig te kort dat de vluchtelingen bij herhaling op straat moesten slapen. Af en toe waren r veechtpartijeen van tot het uiterste getergde, van opvang verstoken en in onzekerheid gelaten vluchtelingen. De al genoemde ondernemer kon het niet meer aanzien en is die tentjes gaan regelen. Waren eer maar meer mensen zoals hij, want het is de hulpvaardigheid en solidariteit van mensen die tegenover de hardvochtige vluchtelingen welbwust treiternde overheid noodzakelijk is.

Wat bezielde de ME om die tentjes weg te halen en zulke kwetsbare en getraumatiseerde mensen zelfs van dat schamel en tijdelijke onderkomen te beroven? Simpel: orders van hogerhand. Dat politieagenten zelfs de bruutste orders bereid zijn uit te voeren, juist ook dat maakt ze politieagenten. Vanwaar de orders tot ontruiming? De functionarissen van de veiligheidsregio, waarmee de ondernemer met zijn tentjes eerder probeerde de zaak af te stemmen, vonden dat die met dit soort initiatief het vinden van een oplossing juist moeilijker maakte. De ondernemer wachtte dus eventjes, zodat de autoriteiten aan iets structureels konden werken. Die kwam niet, dus is hij de tentjes toch maar gaan leveren. ‘We zijn ontvangen met veel blijdschap, niemand was agressief. Heb alleen maar vriendelijk, dankbare mensen gezien.’

Maar het mocht dus niet. Brandveiligheid, wel vaker het excuus van gezagsdragers als ze iets willen ontruimen of slopen. En, zoals de ondernemer al eerder te horen had gekregen don die met zijn idee kwam ‘We weten niet wat zich in die tentjes afspeelt’. Nooit van privacy gehoord, deze functionarissen.

Wat zit er achter deze bruutheid? Streven naar veiligheid voor de vluchtelingen? Laat me niet lachen! Als dat de overheid echt interesseerde, had die allang fatsoenlijk opvang geregeld. Nee, het is angst van overheidswege! Waarvoor? Niet voor de vluchtelingen op zichzelf, daar heeft de staat eerder minachting voor. Wel voor de solidariteit die deze vluchtelingen kunnen organiseren en oproepen bij andere mensen. Vluchtelingen die relatief weerloos op straat slapen is tot daar aan toe. Vluchtelingen die een soort kamp kunnen inrichten staan al veel sterker. En voor je het weet gaan andere mensen het voorbeeld van de ondernemer volgen en komen aanzetten bij dat kampement met eten, drinken en vriendelijkheid. Voor je het weet groeit de solidariteit, uitgerekend voor de dichte deuren van het opvangcentrum dat overduidelijk die mensen niet opvangt. Voor je het weet staat het gzag te kijk in al haar onmenselijkheid, onverschilligheid – en overbodigheid, want mensen blijken zaken buiten die overheid om zelf te kunne regelen.

Wat de staat eventueel kan tolereren van haar burgers is medelijden met zielig mensen, zolang ze maar zielig en afhankelijk blijven. Wat de staat niet kan hebben is ondersteuning waardoor de mensen zich iets sterker kunnen gaan voelen. Wat de staat helemaal niet kan hebben is een plek waar vluchtelingen samen kunnen zijn, waar solidaire omwonenden en anderen naar toe kunnen komen om steun te betuigen en hulpverlening op touw te helpen zetten.

Dat afpakken van die tenten was een gore aanval van overheidswege op hulpvaardigheid en op solidariteit. Waar solidariteit een hulpvaardigheid werkelijk ruimte krijgen en nemen, daar staat de overheid te kijk in al haar bureaucratische onmenselijkheid en overbodigheid. De strijd van en met vluchtelingen, allereerst voor fatsoenlijke opvang maar principieel voor de vrijheid om te blijven zonder bang voor uitzetting te hoeven zijn, is dus tegelijk een strijd tegen een overheid die solidariteit en hulpvaardigheid repressief bejegent als als de gezagsondermijning die het uiteindelijk ook is.

Noten:

1 Martijn Klungel en Tristan Baakman, ‘Uitzonderlijk ontustig in Ter Apel: wgen rondom azc afgesloten, geen slaapplaats voor 300 asielzoekers (update)’, RTL Noord, 16 augustus 2022, https://www.rtvnoord.nl/nieuws/949404/uitzonderlijk-onrustig-in-ter-apel-wegen-rondom-azc-afgesloten-geen-slaapplaats-voor-300-asielzoekers-update

2 ‘Initiatiefnemer tenten Ter Apel:”Geen dringende reden om ze weg te halen”’, NOS, 17 augustus 2022, https://nos.nl/artikel/2440942-initiatiefnemer-tenten-ter-apel-geen-dringende-reden-om-ze-weg-te-halen

Peter Storm