Tegen deportaties in Groot-Brittannië: directe actie werkt

dinsdag 14 juni 2022

Actievoerders in Groot-Brittannië zijn dinsdag 14 juni 2022 op de weg gaan liggen bij een detentiecentrum waar vandaan vluchtelingen weggehaald dreigen te worden, afgevoerd eerst naar het vliegtuig en dan gedeporteerd naar Rwanda. Door hun lig-actie proberen ze die deportatie daadwerkelijk tegen te houden. Het is de tweede keer binnen een handvol dage dat in Groot-Brittannië de solidariteit met vluchtelingen zo’n confronterende, uitdagende vorm aanneemt van een directe actie. Het is geweldig om te zien, en het is te hopen dat dit soort voorbeelden steeds meer worden nagevolgd.

Wat is er aan de hand. In april van dit jaar heeft de Britse regering een afspraak gemaakt met de regering van Rwanda. In ruil voor 140 miljoen euro en een boel goodwill bij de Britse regering,(1) zou Rwanda vluchtelingen opvangen[***]. Rwanda is dus omgekocht om als een soort van Ter Apel – in Nederland aanmeldcentrum voor vluchtelingen – te fungeren. Maar het is erger dan dat: na erkenning van de aanvraag blijven ze in Rwanda, als ik de berichtgeving van de BBC goed begrijp![***} Heel veel mensen vinden het een schande. Mensen zijn in dat land natuurlijk helemaal niet veilig, ook in Rwanda is sprake van foltering en dergelijke.

Er zijn dus protesten, en via rechtszaken zijn al flink wat deportaties van vluchtelingen tegen gehouden. Maar de regering wil doorzetten en per se vandaag een vlucht naar Rwanda zien plaatsvinden. En een zaak voor het Britse Hooggerechtshof om dit hele deportatieplan te torpederen draaide uit op een naar resultaat. Rechter Jonathan Swift noemde het plan ‘in het publieke belang’. Wat de rechterlijke macht kon de deportatievlucht – inmiddels een prestigezaak voor de regering van Boris Johnson – dus doorgang vinden.(2)

Maar wat betreft actievoerders dus niet! Gisteren waren er flinke aantallen demonstranten bijeen bij het kantoor van de minister van binnenlandse zaken Priti Patel. Vandaag gingen mensen dus verder dan protesteren. In en tweet lees ik dat ‘enkele activisten van Stop Deportations de weg buiten het Colnbrook dententie centrum geblokkeerd (hebben)’(3). Daarmee versperren ze de weg voor bussen waarmee vluchtelingen afgevoerd zouden worden. Het is te hopen dat meer actievoerders zich bij deze dappere solidaire mensen voegen. Het is te hopen dat het lukt om deze hele deportatievlucht te voorkomen. En het is te hopen dat het verzet zich zodanig uitbreidt dat het hele plan om vluchtelingen naar Rwanda af te voeren zodanig in het honderd loopt dat de regering geen andere keus heeft dan het kwalijke beleidsvoornemen te laten varen.

De actie tegen de deportatievlucht naar Rwanda komt enkele dagen na een succesvolle solidariteitsactie in de Londense wijk Peckham. Daar pakte de immigratiedienst een persoon uit Nigeria op om die te deporteren. De verblijfsvergunning van de man zou zijn verlopen. Wat daar ook van waar is, het is geen argument om mensen aan te houden en te deporteren. Dat vonden buren en buurtbewoners duidelijk ook. Mensen sloegen alarm en kwamen in actie.

Al snel was er een klein groepje van deze solidaire mensen aanwezig, net als trouwens een politiebus en een zwik agenten om de deportatie door te zetten. Initiatieven als Lewisham Anti- Raids en Southwark & Lambeth Anti-Raids (4)– netwerken die snel alarm kunnen slaan als er een immigratieraid plaatsvindt en mensen in de buurt bijeen kunnen brengen voor actie, en daarmee dus een deportatie dreigt – waren en zijn behulpzaam om snel alarm te slaan zodat er snel een protesterende menigte stond.

Gaandeweg groeide het aantal mensen dat op het alarm af kwam tot er rond de tweehonderd mensen ter plekke waren. De politiebus met de Nigeriaanse man kon niet wegrijden, de deportatie was daadwerkelijk geblokkeerd! De politie probeerde actievoerders weg te krijgen met ruw geduw en akelige agressie.(5) Maar tegenover het grote aantal mensen en hun solidaire vastbeslotenheid zette de politie niet door. Vijf uur duurde het, maar uiteindelijk haalde het gezag bakzeil. Onder luid gejuich liet ze de Nigeriaanse man gaan. De politieagenten vertrokken, uitgejouwd door de menigte: ‘Don’t Come Back To Peckham!’(6) De solidariteit had gewonnen!

Dit zijn het soort acties die iets uithalen. Het zijn juist daarom ook het soort acties waar de staat ongetwijfeld afschrikwekkende antwoorden op zoekt, want die staat wil kunnen deporteren naar believen. Het is namelijk niet de eerste keer dat het mensen door middel van directe actie lukt een deportatie tegen te houden. Vorig jaar, 13 mei 2021 om precies te zijn, slaagde een soortgelijke menigte in Manchester er in om een soortgelijke deportatie te doen stranden. Toen betrof het twee mensen uit India. Bij die actie zijn drie mensen hardhandig gearresteerd en aangeklaagd wegens ‘vergrijpen’ tegen de ‘openbare orde’. In augustus volgt een rechtszaak tegen deze moedige mensen, die inmiddels al de ‘Kenmure Street Three’ worden genoemd, naar de plek van de succesvolle actie. Ze eisen nu dat de strafzaak geschrapt wordt, en zoeken steun en getuigenissen.

Het is te hopen dat ze dit gevecht winnen. Deze mensen deden en doen wat nodig is en brachten actieve solidariteit in de praktijk. Precies wat de blokkeerders bij Colnbrook wederom proberen. Hopelijk lukt het ook daar om deportatie daadwerkelijk te doen stranden. En hopelijk bouwen we netwerken van solidaire mensen steeds effectiever op, zodat ook in de toekomst deportatie van mensen op de vlucht steeds moeilijker uitvoerbaar wordt.

Noten:

[***} Noot aangebracht op 15 juni 2022: het zit iets anders in elkaar dan ik gisteren dacht, maar glashelder is het allemaal niet. Gisteren stond na de aangebrachte [***] dit inmiddels door mij verwijderde stuk zin: ‘in de tijd die de Britse autoriteiten uittrokken om over hun asielaanvraag te beslissen.’ Maar dat klopt kennelijk niet. Hoe dan wel?

De NOS schreef over het plan: ‘Asielzoekers die Het Kanaal oversteken en illegaal het Verenigd Koninkrijk proberen te bereiken, kunnen naar Rwanda worden overgebracht voor de behandeling van hun asielaanvraag. Dat blijkt uit nieuwe migratieplannen die de britse regering vandaag gaat presenteren.’ NOS, ‘VK gaat asielzoekers naar Rwanda sturen in afwachting aanvraag’, 14 april 2022, https://nos.nl/artikel/2425113-vk-gaat-asielzoekers-naar-rwanda-sturen-in-afwachting-aanvraag Dat leest voor mij alsof ze nadat de aanvraag is ingewilligd, alsnog naar het VK kunnen komen, en ook alsof het VK uiteindelijk over de anavraag beslist, met Rwanda enkel als tijdelijk opvangland. Dat is overeenkomstig hoe ik het had begrepen en beschreven.

Maar op de BBC lees ik inmiddels: ‘Under the proposal, Rwanda would take responsability for the people who made the more than 4,000 mile journey, put them through the asylum process, and at the end of the process, iff they were successful, they would have long-term accomodation in Rwanda. BBC, ‘One-way ticket to Rwanda for some UK asylum seekers’, BBC, 14 ap[ril 2022, https://www.bbc.com/news/uk-politics-61097114 Dus: Rwanda is niety alleen tijdelijk opvangplek voor deze mensen, maar volgens het plan wordt de asielprocedure zelf, en de opvang erna, helemaal naar Rwande ge-outsourced. De inmiddels door mij toegevoegde cursieve zin na de tweede keer [***] geeft dat nu weer.

1 ‘Britse minister laat eerste asielzoekersvlucht naar Rwanda doorgaan’, NOS, 14 juni 2022, https://nos.nl/artikel/2432656-britse-minister-laat-eerste-asielzoekersvlucht-naar-rwanda-doorgaan

2 Kenny Stancil, ‘Protests Erupt After UK Court Greenlights Plan to Deport Asylum-Seekers to Rwanda’, 13 juni 2022, https://nos.nl/artikel/2432656-britse-minister-laat-eerste-asielzoekersvlucht-naar-rwanda-doorgaan , over rechtelijke uitspraak, ministeriële houding en protesten.

3 Stop Deportations, ‘BREAKING: several activists…’, Twitter, 14 juni 2022, https://twitter.com/StpDeportations/status/1536743476544655360

4 Lewisham Anti-Raids, https://twitter.com/Lewisham_AR en Southwark&Lambeth Ant-Raids https://twitter.com/SLantiraids

5 Shelley Asquith, ‘ Police were violent today…’, 11 juni 2022, Twitter, https://twitter.com/ShellyAsquith/status/1535673486965882890

6 Benny Hunter, ‘How our community in Peckham fought the Hosstile Environment – and won’, Open Democracy, 13 juni 2022, https://www.opendemocracy.net/en/evan-cook-close-peckham-immigration-raid-home-office/ en Nadeem Badshah & agencies, ‘200 protesters block immigration officers’ van during Peckham arrest’, Guardian, 11 juni 2022, https://www.theguardian.com/uk-news/2022/jun/11/protesters-block-immigration-officers-van-during-peckham-arrest

Peter Storm