#ZeroCovid op DIY-basis: de hoogste tijd

Geplaatst op door

vrijdag 1 april 2022

Meer dan twee jaar corona, ruim twee jaar medeplichtigheid van het kabinet aan maximale virusverspreiding, zo hoog dat de zorg net niet instort. Ruim twee jaar besmettingsgolven, enorme aantallen zieke mensen, grote aantallen mensen die met corona in het ziekenhuis belanden, waarvan een aantal op de IC. En aanzienlijke aantallen doden: de teller staat ergens in de buurt van de 40.000. Mensen die overleden zijn aan corona, terwijl dat niet had gehoeven. Doden die te voorkomen waren, en dus verwijtbare doden.

De verantwoordelijken: Mark Rutte, Jaap van Dissel, Hugo de Jonge en Ernst Kuiper. Ik geloof niet in tribunalen. Ik geloof wel in verantwoordelijkheid afleggen en daar de consequenties van dragen. Criminelen handhaven in goedbetaalde hoge functies is op zichzelf een vorm van georganiseerde misdaad. Criminelen uit machtsposities verjagen is niet meer dan redelijk. Waar blijven nog altijd die hooivorken?

1.

Het kabinet escaleert haar strijd tegen de bevolking nog verder, door de laatste beschermende maatregelen te schrappen en nu ook het testen bij de GGD bij vermoeden van besmetting per 11 april af te schaffen. Dit besluit hangt samen met een lange termijn-aanpak van de pandemie die het kabinet vandaag presenteerde: ‘Langetermijnstrategie COVID-19’. Lezing ervan is wellicht onthutsend, behalve voor wie inmiddels vertrouwd is met de kilheid van het coronabeleid. Mensenlevens zijn ondergeschikt aan ‘het uitgangspunt’, en dat is ‘een open samenleving’. Open voor wie , is dan de vraag. In ieder geval niet voor diegenen die het advies krijgen toch vooral extra voorzichtig te blijven omdat ze extra kwetsbaar zijn. Maar laten we eens kijken naar de beleidsdoelen die het stuk formuleert.

‘Het coronabeleid is enerzijds gericht op het voorkomen van maatschappelijke schade voor bedrijven en individuen, het bevorderen en ondersteunen van mentale gezondheid en welzijn.’ Let hier eens op de volgorde. Het allereerste doel is niet het bevorderen van het welzijn van personen, het allereerste doel is het welzijn van bedrijven, door te voorkomen dat zij schade oplopen. Pas daarna komen de personen. Vervolgens dat stimuleren van de geestelijke gezondheid. De fysieke gezondheid wordt niet eens genoemd. Depressie en eenzaamheid vindt het kabinet in woorden vast een een beetje erg… om vervolgens de mensen met haar beleid natuurlijk verder de depressie en de eenzaamheid in te trappen. Maar fysiek ziek worden – wegens een virus, ik noem maar iets? Daar zit het kabinet volstrekt niet mee.

‘Anderzijds is het toegankelijk houden van zorg voor iedereen, waaronder bijvoorbeeld ziekenhuis- en verpleegzorg, en aandacht voor leefstijl en preventie onderdeel van het beleid.’ Gezondheid is hier een kwestie van bestuurbaarheid. Als de ziekenhuizen maar niet uitpuilen! Als de verpleging het maar aan kan! In dit patroon mogen mensen corona krijgen, ernstig ziek worden en doodgaan, als ze dat maar niet allemaal tegelijk doen zodat de zorg het niet meer aankan. Interessant is dat bij die zorg die overeind moet blijven, de huisartsenzorg niet wordt genoemd. Dat die bezwijken, is kennelijk niet erg. Bij huisartsen gaat het al gauw om mensen die oog in oog met andere mensen staan, niet enkel meer om managers en budgetten. Naast bestuurbaarheid is er een tweede prioriteit: schuif de boel door naar de mensen zelf, door ze op leefstijl aan te spreken. Ziek geworden? Dan heeft u vast niet naar onze leefstijladviezen geluisterd. Beweegt u wel voldoende? En heeft u uw handen al stuk gewassen?

Bij beide beleidsdoelen ontbreekt datgene wat toch elk hoofddoel van pandemiebestrijding zou horen te zijn… als het tenminste om pandemiebestrijding zou gaan en niet om crisisbeheersing ter wille van een ‘open samenleving’. Op welk hoofddoel doel ik? Op het doel dat mensen om te beginnen niet besmet raken, zodat ze niet ziek worden, niet in het ziekenhuizen belanden en niet aan corona dood gaan. Nergens is de gezondheid van mensen, het redden van mensenlevens, als beleidsdoel genoemd. Conclusie: dit kabinet kan het niets schelen dat wij verrekken. Als de zorg het maar houdt en als de maatschappij maar open blijft.

Wat die open maatschappij inhoudt? Daartoe verwijs ik naar dat eerste beleidsdoel: ‘het voorkomen van maatschappelijke schade aan bedrijven’. Als de ondernemingen maar zaken kunnen doen, als bedrijven maar mensen aan het werk kunnen zetten, zonder dat hinderlijke het thuiswerkgedoe. Als horeca en winkels maar klanten kunnen ontvangen., als het openbaar vervoer maar ongebreideld mensen opeengepropt kan vervoeren, op weg naar de loonarbeid, en alles graag zonder dat vervelende mondkapje.

Dit beleid is daarmee geen bevordering van de volksgezondheid, maar van het ongestoord kunnen draaien van ‘de economie’. Dit beleid dient de winsten van de ondernemersklasse. Kleine ondernemers functioneren in dit verband als de hardste schreeuwlelijken, via actiegroepen en aagressieve lobby’s. Velen van hen hebben het wel degelijk zwaar, maar mensen moedwillig aan een gevaarlijk virus blootstellen is daar geen aanvaardbaar antwoord op. Maar die kleintjes zijn weinig meer dan speelbal van de grote ondernemers waarvoor zij het vuile werk doen, in dienst van dat heilige doel: de Open Samenleving, de ongebreidelde kapitalistische markteconomie. Daar wordt onze gezondheid ondergeschikt aan gemaakt. Op het altaar van het grote geld worden mensenoffers gebracht, met het kabinetsbeleid dat mensen opdrijft en het virus dat het vonnis mag voltrekken.

Voor veel mensen betekent corona-besmetting – zeker nu velen van ons, verstandig genoeg, gevaccineerd zijn: een paar dagen niet lekker, wat neus- en longklachten. Voor sommigen betekent het nog steeds ernstige ziekte, en soms de dood. Voor griezelig veel mensen leidt corona tot zeer langdurige ellende, als Long COVID hun lot blijkt te zijn.

Omdat de meeste mensen echter niet heel ziek meer worden van corona, wordt het nu aanvaardbaar gevonden om het virus rond te laten woeden. Daarmee worden de mensen met verhoogde kansen op ernstige ziekte gewoon opgeofferd. Zij tellen niet mee. Zij moeten zichzelf maar zien te redden. Voor hen geen open samenleving maar ‘vrijwillige’ afzondering, of anders gewoon ziek worden, dood. Door een beleid dat via het virus mensen als het ware selecteert en verdeelt in waardige en onwaardige mensen, zij die mogen leven in de volle zin van het woord en zij die in neoliberaal opzicht overcompleet zijn, voor wie in de Open Samenleving geen bescherming en eigenlijk geen leven is weggelegd. Zo’n beleid accepteren betekent je medemenselijkheid prijsgeven, jezelf en de ander in gevaar brengen. Dag in dag uit. Ik weiger dat. Jij ook?

2.

Tegen de achtergrond van dit alles is het vrijwel ontbreken van verzet tegen al deze neoliberale hardvochtigheid schrijnend. Ja, er is protest van Willem Engel en Thierry Baudet – maar die pleiten voor meer hardvochtigheid, en ze krijgen met het huidige opengooien van de samenleving al goeddeels hun asociale zin. Dit protest staat lijnrecht tegenover het soort verzet waar ik voor pleit en wat zo ontbreekt.

Ja, Bij1 stelt in de Tweede Kamer vaak goede vragen en brengt verstandige punten naar voren. Als enige, doorgaans. Ja, Containment Nu levert aanhoudend zinnige en onderbouwde kritiek op het kabinetsbeleid en hoe dat ons al meer dan twee jaar voor de bus gooit. Geen van beiden breken echter uit het idee dat we een betere overheid nodig hebben die en fatsoenlijk beleid gaat doorvoeren. Beiden komen weinig verder waar blijkt dat in het beleid door middel van Kamervragen, tweets en website-artikelen geen beweging te krijgen blijkt.

Okay, Containment Nu schakelt dan terug naar: bescherm je zelf zo goed en zo kwaad mogelijk, en maakt daarvoor nuttige informatie beschikbaar terwijl ze doorgaat het beleid beargumenteerd te hekelen. Ook heeft ze enkele keren hele waardige herdenkingen van de coronadoden op touw helpen zetten – doden waar in het beleid en de voorlichting schandalig genoeg vrijwel niet over wordt gesproken. Het is niet zinloos, die noeste arbeid van Containment Nu. Maar erg ambitieus en aanvallend is het evenmin. En het laat de bal om een fundamentele beleidsdraai te maken liggen bij precies die instantie die ons laat barsten of erger: de regering, de staat, de overheid.

Wat dan? Welnu, laten we die zelfbescherming eens tot startpunt maken van een tegenaanval op het virus. Bescherming kent meerdere gezichten, en als we het een samen gaan doen, in wederkerigheid, dan komen we wellicht ergens. Dat mondkapje om te beginnen. Het is nergens meer verplicht. Maar verboden is het evenmin. Je kunt het ding dus opdoen. Je krijgt geen eens een boete, maar je bent wel beter beschermd. In binnenruimtes waar vrijwel iedereen het ding op heeft – over de mond en over de neus – is de besmettingskans aanzienlijk omlaag geduwd. Dat geldt als het behoorlijke mondkapjes zijn, FFP2 of beter. Het zou een stuk schelen als mensen die beter kunnen weten, eens uit de logica van ‘het moet niet meer dus doe ik het niet’ zouden breken, en afgaan op inzicht. Ik bescherm jou tegen het virus dat ik wellicht draag. Doe jij andersom hetzelfde? Bescherming in wederkerigheid dus. Is dat nu echt teveel gevraagd?

Hier kan ieder van ons toe beslissen, maar het kan ook in groepsverband. Samen met vrienden of kameraden iof collega’s of klas- en studiegenoten in het OV? Samen een mondkapje op, gewoon onderling een afspraak over maken. Met een paar mensen naar de winkel of een museum?Afspreken dat je een mondkapje draagt. Misschien lukt het maken van zo’n afspraak niet. Dan is er in ieder geval toch even bij het coronagevaar en hoe je dat kunt keren, stilgestaan. In groepsverband en op afspraak een mondkapje dragen maakt het al makkelijker voor al die eenlingen die weten dat een mondkapje beter is, maar de sociale druk – ‘waarom doe jij nog een mondkapje op? Het hoeft toch niet meer?’ – lastig te weerstaan vinden. Groepsgewijs, zelfgeorganiseerd mondkapjes op doen. Een ogenschijnlijk klein dingetje. Maar tegelijk een concrete stap in wat ik graag #ZeroCovid op DIY-basis noem: het virus terugdringen door het gezamenlijk zelf te doen.

Er is meer mogelijk. Ventilatie! In kroegen en in scholen, in kantoren, bedrijven en instellingen. We kunnen klagen waar die ontbreekt. Dat is een begin. We kunnen dat klagen ook doen als groep betrokkenen – collega’s; kroegpersoneel plus klanten; scholieren, hun ouders en docenten; vul maar verder in. We kunnen die klachten omzetten in eisen, en ondersteunen met druk. Wij/onze kinderen blijven thuis als de ventilatie niet op orde komt. Wij geven geen les/komen niet naar kantoor zolang de ventilatie niet goed is. Wij draaien hier geen bardiensten/komen hier geen biertje halen als deze kroeg niet behoorlijk wordt geventileerd, niet tegen dranklucht maar tegen viruslucht. Geventileerde ruimte zijn releatief corona-veilig.

Combineer de strijd voor geventileerde ruimtes – die kleinschalig in je directe omgeving kan beginnen – met het groepsgewijze mondkapjes dragen en promoten, en we komen al een heel eind bij het afremmen en terugdringen van dat virus uit onze directe omgeving. En we hoeven er geen boterham minder om te eten. Wat let ons? We hoeven ons toch niet als lammeren naar de corona-slachtbank te blijven laten sturen door Ernst Kuipers de Hardvochtige en zijn open, neoliberale samenleving?

Noten:

1 ‘Langetermijnstrategie COVID-19’ Rijksoverheid, 1 april 2022, https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2022/04/01/langetermijnstrategie-covid-19

2 Heel veel over de zin van mondkapjesen en de diverse types ervan vindt je op: ‘Mondkapjesgate’. Containment Nu, april2020/ 22augustus 2020/ 28februari 2021, https://www.containmentnu.nl/articles/mondkapjesgate

Peter Storm