Voltreffers tegen hun orde : bij de dood van Anne Feeney

Geplaatst op door

vrijdag 5 februari 2021

Anne Feeney, strijdlustig zangeres van prachtige songs vol antikapitalistisch vuur, is dood. Geveld door het coronavirus. Die liedjes van Anne Feeley blijven. Het zijn er veel, en het zijn veelal voltreffers tegen de orde die nu ook haar de dood in heeft gejaagd. Want dat is ze: de dood in gejaagd door de man die de pandemie bijna een jaar lang beurtelings heeft gebagatelliseerd en gefaciliteerd. De dood ingejaagd ook door een maatschappelijke orde die particulier wapenbezit als een recht behandelt maar voor wie gezondheidszorg een privilege is voor degenen met geld te veel. Dood. Maar in haar liedjes leeft ze door. Daar zorgen we wel voor. Toch?

Die orde, dat kapitalistische monster, vond in Anne Feeney een vijand. Die orde bestreed ze, door te zingen en daarmee de strijd tegen die orde aan te moedigen en van een opgewekte noot te voorzien. Zij is nu weg. Haar liedjes blijven. Laten we ze koesteren en goed gebruiken zoals ze zijn bedoeld: als de scherpst mogelijke munitie.

Zelf ben ik nog niet heel lang bekend met het werk van Anne Feeney. Ik kwam liedjes van haar tegen op YouTube, terwijl ik op zoek was naar aardig repertoire om te zingen bij mijn optredens. Zo stuitte ik op ‘Have You Been to Jail for Justice’, een lied dat ik zelf heel af en toe zing, met groot plezier. Van haar leven en loopbaan wist ik weinig. Dat ze met haar muziek bijdroeg aan sociale strijd van het type waar mijn hart ook ligt, was me niet helemaal ontgaan.

Gelukkig heeft Evan Greer, een veel jongere radicale zangeres en nog veel meer, een mooie biografie(1) online gezet, een waardig eerbetoon aan Anne Feeney. Daar lees ik dat ze opgeleid is als advocaat. Gaandeweg heeft zingen en optreden een hoofdrol in haar leven gekregen. Ze was politiek geëngageerd, ook in georganiseerd verband. Zo was ze lid van de radicale bottom up vakbond de International Workers of the World. Twee keer kreeg ze kanker, beide keren herstelde ze. En nu dus dat akelige virus dat haar op 3 februari 2021 fataal is geworden. Ze was 69 jaar jong.

Haar muziek! Haar songs! Ik noemde al ‘Have You Been to Jail for Justice?’(2) Een aanstekelijk pleidooi voor burgerlijke ongehoorzaamheid. Waar wetten onrechtvaardig zijn, is het nodig om ze te overtreden. En al die dingen die we nu zeggen te verafschuwen, waren ooit legaal.

‘Once unions were against the law, but slavery was fine

Women were denied the vote and children worked the mine

The more you study history, the less you can deny it

A rotten law stays on the books till folks like us defy it’

Vandaar dus dat ze zong: ‘Have you been to jail for justice? Then you’re a friend of mine’.

Dit lied zal verbonden blijven aan haar naam. Het is ook door anderen, waaronder de in folk-kringen en ook daarbuiten niet bepaald onbekende Peter, Paul & Mary, een trio dat heel lang geleden Bob Dylan’s Blowing in the Wind overbekend hielp worden toen de man zelf nog een vrijwel naamloze zanger was in New York’s folk bars.

Maar ze ons heeft meer mooi zangmateriaal geschonken. Ik noem: ‘War on the Workers’. Ik noem ‘The Corporate Welfare Song’. Ze zong ook materiaal van anderen. Zo kom ik er zojuist achter dat het bijtende en in deze pandemische tijden extra actuele ‘We’re Nursing as Fast as We Can’(3), dat ik van Anne Feeley ken, helemaal niet door haar is geschreven maar door een zekere Joan Hill. Maar die naam lijkt dan wel weer verdacht veel op Joe Hill, en die als IWW-zanger die in 1916 door de Amerikaanse staat gerechtelijk is vermoord een soort van voorloper vann Anne Feeley. Toeval, die naamsgelijkenis? Hoe dan ook, van deze Joe Hill zong Anne Feeney zelf ook een lied: ‘Dump the Bosses Of Your Backs’. Goed idee, niet dan?

Weemoedig-treffend is haar ‘The Man I Voted For’,(4) over de teleurstelling die progressieve held Obama opleverde voor mensen die daar werkelijk grootse dingen van hadden verwacht. Al blijft het lied wel steken in het idee dat er iemand kan komen die niet alleen echt ons vertrouwen waard is, maar ook onze stem. Maar die illusie is dan wel erg goed uitgedrukt. Ook dat lied blijkt trouwens niet van haarzelf maar van een zekere Pat Lamanna. Dat onderstreept haar rol: niet alleen een songwriter maar ook iemand die liedjes van anderen liefdevol verder verbreidt.

Qua stijl was haar muziek doorgaans folk: akoestische gitaar, stem, drie of vier akkoorden. Maar niet altijd! Ze heeft een stevig rockend nummer gemaakt over befaamd anarchiste Emma Goldman,(5), bekend van ‘If I can’t dance, it’s not my revolution’. In Gene Debs(6) bezingt ze in soort een reggae-ritme de radicale socialist in de VS, actief in de eerste decennia van de twintigste eeuw, . Dat refrein, met prachtige zinsneden uit een toespraak van Debs, ietsje aangepast wellicht (rijm en ritme werken bij zang anders dan bij een toespraak)

‘While there is a lower class, I am in it

When there is injustice, it is done to me

While there is a criminal element, I am of it,

While there is a soul in prison, I am not free’.

Dat is groots! Toch? Die Debs snapte de clou van de vrijheid en de solidariteit. Dat was een socialist waar je als anarchist alleen maar van kunt houden. Net als van Anne Feeney zelf. Nu is er niet meer. Maar haar liedjes dus wel, en dat zullen de bazen weten. Dus zeg en zing ik dus maar eens: Dump The Bosses of Our Backs!(7)

Noten:

1 Evan Greer & Chris Chandler, ‘Honoring the legacy of hell raising labor singer Anne Feeney’, 4/5 februari 2021, https://evangreer-15900.medium.com/honoring-the-legacy-of-hell-raising-labor-singer-anne-feeney-85553ad5f4aa

2 Anne Feeney, ‘Have You Been Jail for Justice’, http://www.songlyrics.com/anne-feeney/have-you-been-to-jail-for-justice-lyrics/ en ‘Anne Feeney “Jail for Justice”’, op YouTube gezet door tenant79 op 16 december 2009, https://www.youtube.com/watch?v=6sFywRL8AvE Prachtige inleiding,waar ze het publiek het een en ander uitlegt… Het is maar een van de meerdere opnames die ik op YouTube van haar eigen uitvoering van het lied ben tegengekomen trouwens. En op YouTube vind je nog veel meer moois van haar…

3 ‘Anne Feeney – We’re Nursing as Fast as We Can – Folk & Acoustic Music’, Youtube, geplaatst door Michael Stock op 22 maart 2010, https://www.youtube.com/watch?v=UQfzAdBhObk

4 ‘Anne Feeney – The Man I Voted For – Folk & Acoustic Music’, YouTube, geplaatst door Michael Stock op 26 maart, https://www.youtube.com/watch?v=Ygf0JBWymZo

5 ‘Anne Feeney – Emma Goldman’, TouTube geplaatst door emberobin op 11 april 2012, https://www.youtube.com/watch?v=bLbsds2kpyA

6 ‘Anne Feeney – For Gene Debs’, op Youtube gezet door ABevs op 1 oktober 2011, https://www.youtube.com/watch?v=GAxh96KC1a4

7 ‘Anne Feeley – Dump the Bosses Off Your Back’, op YouTube gezet door ABevs, https://www.youtube.com/watch?v=1FDtBNwhusU.

Peter Storm